آشنایی با ترمز ABS خودرو

ترمز ABS خودرو چیست؟

ترمز ABS ابزاری برای نگه داشتن یک وسیله از حرکت است. ترمزها برای آهسته و متوقف کردن خودرو، دوچرخه و موتورسیکلت و سایر وسایل نقلیه که در حال سرعت هستند به کار برده می‌شوند. اطمینان شخص راننده، به عملکرد خوب آن‌هاست. ترمز بر چند نوع تقسیم شده است. بیشتر به وسیله هوا، آب یا روغن کار می‌کند، ترمزهای روغنی که بیشتر در خودروها کاربرد دارند. یکی از محبوب ترین ترمزهای خودرو، ترمز ABS است.

ترمز ضد قفل یا ای‌بی‌اس (به انگلیسی ترمز ABS )یک سامانه ایمنی برای ترمز در خودروها است که مانع قفل‌ماندن چرخ‌های اتوموبیل در هنگام ترمز گرفتن توسط راننده می‌شود. عنوان ترمز ضد قفل یک عنوان اشتباه است زیرا این نوع ترمز مانع قفل شدن چرخ‌ها نمی‌گردد بلکه تنها از قفل ماندن چرخ‌ها جلوگیری می‌کند. ترمز به روسی :тормоз ابزاری برای بازداشتن یک وسیله از حرکت است. واژه ترمز از زبان روسی وارد زبان پارسی شده است.

نحوه عملکرد ترمز ABS چگونه است؟

سیستم ترمز ضد قفل (ABS) یکی از بهترین تکنولوژی‌های در صنعت خودرو سازی است و جان بسیاری از افراد را در تصادفات نجات داده است. رمز ترمز ABS این است که در هنگام ترمز ناگهانی خودرو از شدت قفل شدن ناگهانی چرخ‌های خودرو جلوگیری می‌کند. زمانی که اشکالی در عملکرد سيستم ABS ايجاد شود اين لامپ ترمز ABS روشن خواهد شد.

سیستم ترمز ABS همیشه حسگرهای سرعت را کنترل می‌کند و به دنبال کاهش سرعت غیر معمول در چرخ‌ها می‌گردد. دقیقا قبل از اینکه چرخی قفل کند کاهش سرعت شدیدی را تجربه می‌کند اگر این چرخ کنترل نشود بسیار زودتر از زمانی که خودرو برای متوقف شدن نیاز دارد قفل خواهد کرد. یک خودرو که با سرعت 120 کیلومتر در ساعت حرکت می‌کند درشرایط ایده آل حدود 5 ثانیه زمان لازم دارد تا بایستد اما یک چرخ در کمتر از یک ثانیه از چرخیدن می‌ایستد و قفل می‌کند.

ترمز ABS می‌داند که یک چنین کاهش سرعتی در چرخ‌ها غیرممکن است. به همین دلیل در چرخی که کاهش سرعت غیر معمول دارد فشار ترمز را کاهش می‌دهد تا زمانی که حسگر آن چرخ افزایش سرعت را ثبت کند ترمز ABS دوباره فشار ترمز را افزایش می‌دهد تا اینکه حسگرها کاهش سرعت را گزارش کنند ترمز ABS این کار را بسیار سریع و قبل از آنکه چرخ‌ها تغییر سرعت زیادی داشته باشد انجام می‌دهد نتیجه این است که حرکت چرخ‌ها با همان شدتی که از سرعت خودرو کم می‌شود کند می‌گردد و ترمزها چرخ‌ها را نزدیکی نقطه‌ی قفل کردن نگه می‌دارند که این به خودرو بیشترین نیروی ترمز گرفتن را می‌دهد.

زمانی که ترمز ضد قفل در حال کار کردن است؛ ضربات منظمی در پدال ترمز احساس می‌کنید که به خاطر باز و بسته شدن سریع سوپاپ‌ها است. بعضی از ترمزهای ضد قفل تا 15بار در ثانیه این حرکت را تکرار می‌کنند.

انواع ترمز ضد قفل (انواع ترمز ABS)

انواع مختلف و الگوریتم‌های کنترل گوناگونی برای ترمزهای ضد قفل وجود دارد. در ادامه شرح مختصری بر اساس تعداد کانال‌ها(سوپاپ‌های مستقل) و سنسور سرعت از انواع ترمز ABS را مطالعه می‌کنید.

ترمز ABS چهارکاناله

ترمز ABS چهارگانه، برای هر چهار چرخ سنسور سرعت و سوپاپ مستقل وجود دارد که بهترین طرح ترمز ABS است. کنترل‌کننده سرعت هر چرخ را به‌طور جداگانه بررسی می‌کند که حاصل آن، حداکثر قدرت ممکن در ترمزگیری را دارد.

ترمز ABS سه کاناله

این نوع طرح بیشتر در وانت پیکاپ‌های مجهز به ترمز ABS در هر چهار چرخ وجود دارد. در این طرح، سنسور سرعت و سوپاپ در هر دو چرخ جلو وجود دارد؛ ولی برای دو چرخ عقب فقط یک سنسور سرعت در سوپاپ قرار داده شده است. در سیستم ترمز ABS سرعت هر دو چرخ جلو به‌طور جداگانه بررسی می‌شود که به همین دلیل، حداکثر قدرت ترمزگیری در محور جلو وجود خواهد داشت. اما سرعت چرخ‌های عقب در کنار هم بررسی می‌شوند که به همین دلیل امکان قفل شدن یکی از چرخ‌های عقب در ترمزگیری وجود دارد. در مقایسه با طرح چهار کاناله، اقدرت ترمز گیری سه کاناله کمتر است.

ترمز ABS تک کاناله

ترمز ABS تک کاناله بیشتر در وانت پیکاپ‌های مجهز به ترمز ABS چرخ‌های عقب دیده می‌شود. ترمز ABS یک سوپاپ برای کنترل هر دو چرخ عقب در کنار یک سنسور سرعت در محور عقب قرار گرفته است. این سیستم همانند نحوه‌ی کارکرد چرخ‌های عقب در طرح سه کاناله کار می‌کند. بنابراین احتمال قفل شدن یکی از چرخ‌های عقب وجود دارد.

جدول عیب یابی ترمز ABS

دلیل صدای جذب و ناخوشایند ABS

صدای لنت ترمز با توجه به شدت و بلندی ترمز بستگی دارد. اما به طور کلی صدای ارتعاش آرام را ناله (Groan) و صدای ارتعاش سریع را جیغ (Squeal) می‌نامند.

برای حذف صدای اولیه ترمز، استفاده از اجزای سیستم ترمزی در اولویت است که در طراحی سیستم‌های ترمزی، دمپینگ یا حذف کننده ارتعاش اولیه توسط عوامل زیر قابل‌اجراست:

1-قبل از هر چیز هنگام ترمز به دقت گوش کنیم و ببینیم صدایی از لنت شنیده می¬شود یا نه و در صورت لزوم چک کنیم لنت‌ها در جای خود محکم هستند. به طوری که لنت‌ها با دست جابه‌جا نمی‌شوند.

2- استفاده از عایق که Shimنامیده می‌شود. در حقیقت استفاده از عایق یک سیستم مجزا کننده است که همانند بالشتک برای جلوگیری از ارتعاشات مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگر لنت‌ها در جای خود به درستی نصب شده باشند ولی هنوز در هنگام ترمز صدا تولید می‌شود، یکی از ارزانترین و موثرترین راه‌ها برای از بین بردن صدای مذکور این است که لنت‌ها را از جای خود درآوریم و پشت آنها عایق نصب کنیم زیرا عایق‌ها ارتعاشات بین لنت و کلیپر را کاهش می‌دهند.

3- گیره¬ها که با محکم کردن اتصالات و اجزا به یکدیگر باعث افزایش سیستم ترمزی می‌شوند باید امتحان شوند و مطمئن شویم به درستی نصب شده‌اند و در جای خود محکم هستند.

4- همه گیره¬ها، پین¬ها و فنرها که به واسطه دمای بالای ترمز حالت فنری خود را از دست داده و شُل شده اند باید تعویض شوند.

5- تمیز کردن و روغنکاری متعلقات کلیپر به حذف ارتعاشات کمک می‌کند. ارتعاشات می‌تواند به دلیل خرابی یا لق بودن قطعات و اجزای مربوطه باشد.

6- جایگزینی پین‌ها و بوش‌ها نیز می‌تواند به عنوان یک راه¬حل در نظر گرفته شود.

7- اگر کلیپر بسیار کهنه شده است و لَق‌لَق می‌زند، شاید تعویض آن تنها راه حل ممکن باشد.

8- یکی دیگر از علل صدای جیغ در ترمزهای عقب، تماس ضعیف بین کفشک و کاسه چرخ است که این مشکل با جایگزینی لنت‌های ترمز عقب یا پرداخت مجدد سطح داخلی کاسه چرخ قابل¬حل است.

9- گرفتن لَقی اجزای سیستم ترمز عقب که باعث ایجاد ارتعاش بین صفحه پشت¬بند و لنت ترمز عقب و درنهایت عامل ایجاد صداست، یکی دیگر از راههای حذف صدای ترمز عقب به شمار میرود.