جدول ضرب (آموزش جدول ضرب)
آموزش جدول ضرب از پایه سوم ابتدایی شروع میشود. همانطور که میدانید، جدول ضرب از مفاهیم پایه ریاضی است که در زندگی روزمره نیز کاربرد بالایی دارد. امروزه آموزش جدول ضرب برای کودکان با روشهای مختلفی مانند آموزش جدول ضرب با بازی، آموزش جدول ضرب با انگشتان دست و... انجام میشود. برای آموزش جدول ضرب میتوان با صرف کمی صبر و وقت، خاطره شیرینی در ذهن کودک بهجا گذاشت. در ادامه ضمن پرداختن به روشهای آموزش جدول ضرب، مروری بر تاریخچه جدول ضرب و مشکلات یادگیری جدول ضرب نیز خواهیم داشت.
تاریخچه جدول ضرب
تاریخچه جدول ضرب به سالهای دور برمیگردد. قدیمیترین جدول ضرب شناخته شده توسط بابلیها حدود 4000 سال پیش استفاده شده است، اما آنها از مبنای 60 به جای 10 برای محاسبات استفاده میکردند. قدیمیترین جدولی که با استفاده از یک پایه از مبنای 10 شناخته شده است، جدول چینی است که در نوار بامبویی با قدمتی در حدود 305 پیش از میلاد در چین مورد استفاده قرار میگرفته است. در تاریخچه جدول ضرب، گاهی اوقات نیز آن را به ریاضیدان یونانی باستان فیثاغورس (570-495 پ. م) نسبت میدهند.
روشهای آموزش جدول ضرب
جدول ضرب را با روشهای متفاوتی میتوان به کودکان آموخت. در ادامه 4 روش آموزش جدول ضرب برای کودکان و تمرین جدول ضرب را توضیح میدهیم:
1. آموزش جدول ضرب با بازی
گاهی نمیتوان تصور کرد که یادگیری عمیق جدول ضرب كامل و آموزش جدول ضرب به همین سادگی و با بازی امکانپذیر باشد. اما آموزش جدول ضرب با بازی یکی از محبوبترین روشهای آموزش جدول ضرب برای کودکان است. روشهای مختلفی برای آموزش جدول ضرب با بازی وجود دارد. ما در اینجا روش «دایره و نخ» را توضیح میدهیم. اگر قصد دارید جدول ضرب را به گروهی از کودکان آموزش دهید، در استفاده از این روش و آموزش جدول ضرب به همین سادگی تردید نکنید.
- ابتدا دایرهای به قطر 2 متر رسم کنید و اعداد 0 تا 9 را با فاصلهای مناسب روی دایره بنویسید.
- دو مربع خالی در مرکز دایره ترسیم کنید. مربع سمت راست مخصوص یکان و مربع سمت چپ مخصوص دهگان است.
- هر یک از دانشآموزان باید روی یکی از ارقام بایستد (10 نفر). سپس، گردنآویزی به هر یک از آنها بدهید که حاوی شمارهایست که روی آن ایستادهاند.
- هنگام آموزش جدول ضرب با بازی، دانشآموزان باید با توجه به گردنآویز خود در جای مناسب یکان یا دهگان قرار بگیرند. به عنوان مثال حاصل ضرب اعداد 3*8 میشود 24 بنابراین دانشآموزانی که گردن آویز 2 و 4 را دارند باید در جای مناسب خود قرار بگیرند.
- در صورتیکه دانش آموز در جای مناسب خود قرار نگرفت، باید از بازی خارج شده و گردنآویز خود را به شخص دیگری بدهد.
آموزش جدول ضرب با بازی و تمرین جدول ضرب با تکرار و محیطی مفرح باعث میشود جدول ضرب ملکه ذهن دانشآموزان شده و در ذهنشان حک شود.
2. آموزش جدول ضرب با انگشتان دست
روش اول: اولین روش آموزش جدول ضرب با انگشتان دست برای جدول ضرب 9 کاربرد دارد. برای مثال محاسبه 4*9 شامل مراحل زیر است:
- ابتدا کودک باید انگشتان دستش را در مقابل خود بگیرد.
- در ادامه، انگشت چهارم دستش را از سمت چپ خم کنید.
- در آخر او باید تعداد انگشتان قبل و بعد از انگشت خم شده را بشمارد. تعداد انگشتان قبل از انگشت خم شده 3 عدد و تعداد انگشتان بعد از انگشت خم شده 6 عدد است. در نتیجه، حاصل ضرب 36 است.
روش دوم: دومین روش آموزش جدول ضرب با انگشتان دست برای جدول ضرب 6 تا 9 کاربرد دارد، و شامل مراحل زیر است. فرض کنید میخواهیم 6*8 را حساب کنیم:
- کودک باید انگشتان دو دست را مقابل خود بگیرد، و به هر کدام از انگشتان دست عددی از 6 تا 10 بدهد (انگشتان کوچک 6 و الی آخر)
- در مرحله بعد از آموزش جدول ضرب با انگشتان دست، کودک باید انگشتانی که اعداد مورد نظر را دارند (6 و 8) به هم بچسباند. در این مثال باید انگشت کوچک یک دست را به انگشت سوم دست دیگر چسباند.
- حال تعداد انگشتان متصل به هم و اعداد پایینی آنها را بشمارید. در این مثال تعداد انگشتان برابر با 4 انگشت است. این عدد را در 10 ضرب کنید.
- سپس تعداد انگشتان بالایی را شمرده و در هم ضرب کنید. تعداد انگشتان 2*4 است که حاصل آن 8 میشود.
- در آخر باید دو عدد حاصل از مراحل بالا را با هم جمع کرد که جواب 48 است.
3. جدول ضرب با شعر و موسیقی
استفاده از شعر و موسیقی یکی از ابزارهای یادگیری در سراسر دنیاست. کودکان با استفاده از موسیقی قادر به حفظ دشوارترین مفاهیم خواهند بود؛ چون مغز با موسیقی، کلمات و مفاهیم را بهتر فرامیگیرد. برای یاد دادن جدول ضرب كامل و تمرین جدول ضرب با شعر میتوانید از اپلیکیشنها یا فیلمهای آموزشی استفاده کنید.
4. جدول ضرب کامل با چرتکه
چرتکه ابزاری قدیمی و سریع برای انجام محاسبات ریاضی است. استفاده از این وسیله قوانین و اصول خاصی داشته و باعث افزایش عملکرد و توسعه نیم کرههای راست و چپ مغز میشود. از فواید استفاده از چرتکه برای یادگیری جدول ضرب كامل میتوان به انجام محاسبات سریعتر و بهتر، بهبود درک مفاهیم، بهبود حافظه، و افزایش اعتماد به نفس اشاره کرد. استفاده از چرتکه برای آموزش جدول ضرب برای کودکان نیازمند دورههای آموزشی خاصیست که توضیح آن در این مطلب نمیگنجد.
مشکلات یادگیری جدول ضرب
به منظور رفع مشکلاتی که برای کوکان هنگام یادگیری و تمرین جدول ضرب پیش میآید، پیشنهادات زیر را در ذهن داشته باشید:
- در آموزش و همچنین تمرین جدول ضرب از هر گونه عجله و شتابزدگی دوری کنید.
- پیش از شروع هر آموزشی، دانشآموز را با دستهبندی و تعداد اعضای هر دسته آشنا کنید.
- برای آموزش جدول ضرب برای کودکان باید علاقه او را بالا ببرید. علاوه بر آن، والدین هم در این بین برای تمرین جدول ضرب باید همکاری کامل را داشته باشند و از روشهای متنوع استفاده کنند.
- در آموزش چنین مفاهیم حساسی که نیاز به دقت و تمرکز بالایی دارند، از پرخاشگری، تندخویی و تنبیه کردن به شدت خودداری کنید.