عیب‌یابی و تعمیر برد پاور تلویزیون

تعمیر برد پاور تلویزیون حتی از عیب‌یابی قطعاتی مثل برد اصلی و بک‌لایت هم مهم‌تر است. چرا؟ چون برد پاور قلب سیستم الکتریکی تلویزیون شماست و وقتی معیوب شود، عملکرد دستگاه و امنیت آن را به‌خطر می‌اندازد. ضمن اینکه خرابیِ برد پاور می‌تواند به بقیۀ قطعات تلویزیون هم آسیب برساند.

اگر دستگاه شما هم اخیراً مشکلات برقی داشته، جای درستی آمده‌اید. این مطلب آموزش عیب‌یابی و تشخیص علائم خرابی برد پاور تلویزیون است. ابتدا نشانه‌ها و دلایل خرابی این قطعه را مرور می‌کنیم و در ادامه نحوۀ تعمیرش را توضیح می‌دهیم.

برد پاور تلویزیون چیست؟

برد پاور تلویزیون، برد تغذیه یا PSU (Power Supply Board)، قطعه‌ای حیاتی در تلویزیون‌هاست که برق AC 220 ولت را از پریز می‌گیرد، آن را به جریان DC ولتاژ پایین (5، 12 یا 24 ولت) تبدیل کرده و قطعات دستگاه ازجمله برد اصلی، پنل و سایر ماژول‌ها را تغذیه می‌کند.

برد پاور یکسری فیوز و مدار محافظ هم دارد، که از دستگاه در برابر نوسانات برق محافظت می‌کند. این قطعه وابسته به تفاوت تلویزیون led و lcd نیست و در همۀ دستگاه‌ها وجود دارد.

علائم خرابی برد پاور تلویزیون

خراب‌شدن این قطعه نشانه‌های خاص خودش را دارد، ازجمله:

• روشن‌نشدن تلویزیون: بارزترین نشانۀ خرابی برد پاور این است که دستگاه روشن نمی‌شود. چون همان‌طور که از وظیفۀ این قطعه متوجه شدید، بدون برد تغذیۀ سالم تلویزیون اصلاً راه‌اندازی نمی‌شود.
• خاموش/روشن‌شدن تلویزیون: علاوه‌بر روشن‌نشدن، خاموش/روشن‌شدن‌های چندبارۀ هم می‌تواند به‌خاطر برد پاور باشد؛ چون برد پاور مدام تلاش می‌کند برق کافی و پایدارِ قطعات را تأمین کند، اما چون ایراد دارد، تلویزیون پشت‌سرهم روشن و خاموش می‌شود.
• صداهای عجیب: اگر موقع روشن‌شدن دستگاه صداهای غیرمعمول مانند وزوز یا کلیک می‌شنوید، ممکن است به تعمیر برد پاور تلویزیون نیاز داشته باشید. این صداها اغلب توسط خازن‌های معیوب یا سایر اجزای آسیب‌دیدۀ برد تغذیه تولید می‌شوند.
• بوی سوختگی: استشمام بوی سوختگی یا برق‌‌داشتن تلویزیون هم یک هشدار جدی‌ست که می‌تواند به‌خاطر گرمای بیش از حد یا اتصال کوتاه در برد پاور باشد. اگر تلویزیون‌تان چنین نشانه‌ای را از خود بروز داد، فوراً آن را از برق بکشید تا جلوی خرابی و خطرات بیشتر را بگیرید.
• خاموشی ناگهانی تلویزیون: اگر دستگاه یکدفعه خاموش می‌شود یا برای طولانی‌مدت روشن نمی‌ماند، احتمالاً برد پاور نمی‌تواند جریان را به‌درستی تنظیم و تأمین کند. فرسودگی قطعات برد یا گرمای بیش از حد (ناشی از نقص برد) محتمل‌ترین علت قطع ناگهانی برق است که باید با تعمیر برد پاور تلویزیون برطرف شود.
• سوسو زدن یا کم‌نور بودن تصویر: اگر تلویزیون‌تان به‌طور تصادفی کم‌نور می‌شود یا سوسو می‌زند، شاید به‌خاطر این باشد که برد پاور نمی‌تواند ولتاژ پایدار آن را تأمین کند. گاهی هم مشکل از خود صفحۀ نمایش است و باید برای تعمیر ال سی دی تلویزیون اقدام کنید.
• آسیب واضح یا خازن‌های بادکرده: اگر با آموزش عیب‌یابی و تشخیص علائم خرابی برد پاور تلویزیون غریبه نباشید و بتوانید دستگاه را باز کنید، آسیب(های) قابل‌مشاهده روی برد نشانۀ قطعی مشکل‌اند. خازن‌های بادکرده یا نشتی‌دار از مشکلات رایجی هستند که باید تعویض شوند و نشانۀ خرابی برد پاور هستند. این اجزای آسیب‌دیده جریان برق را مختل می‌کنند و باعث بروز علائم بالا می‌شوند.

دلایل خرابی برد پاور تلویزیون

رایج‌ترین دلایل معیوب‌شدن این قطعه عبارت‌اند از:

خرابی خازن‌های برد

خازن‌های الکترولیتیِ برد پاور به‌مرور زمان (به‌ویژه هنگامی که در معرض حرارت قرار می‌گیرند) خراب می‌شوند و باعث افزایش مقاومت سری معادل، کاهش ظرفیت خازنی و نهایتاً بهم‌خوردن تنظیم ولتاژ می‌شوند. این یکی از شایع‌ترین علل خرابی تعمیر برد پاور تلویزیون ال جی و سامسونگ است.

نوسانات برق شهری

نوسانات برقی به هردلیلی (از قطع برق شهری گرفته تا رعدوبرق) برد پاور را تحت فشار قرار می‌دهند و منجر به خرابی می‌شوند. در موارد نادر، گرما و میدان الکترواستاتیک تلویزیون حشرات را به خود جذب می‌کند که می‌تواند باعث اتصال کوتاه داخلی شود و به اجزای روی برد آسیب برساند.

عوامل خارجی و محیطی

همۀ بردهای مدار چاپی (PCB) و اتصالات‌شان --ازجمله برد پاور-- به‌مرور به‌دلیل چرخۀ حرارتی، ضربه‌های ناگهانی، خوردگی به‌دلیل رطوبت، حرار بیش از حد یا آلودگی شدید با گردوغبار آسیب می‌بینند.

این مشکلات باعث ترک‌خوردگی، اتصالی، قطع ارتباط و … می‌شوند، کنترل تلویزیون با گوشی را مختل می‌کنند و نهایتاً برد پاور را دچار مشکلات جزئی یا به‌طور کامل از کار می‌اندازند.

خرابی قطعات به‌خاطر اضافه‌ولتاژ

اگر تعمیر برد پاور تلویزیون اصولی انجام نشود، ممکن است حین تعویض فیوز سوخته (با یک نمونۀ نامناسب) اضافه‌ولتاژ ایجاد شود. اضافه‌ولتاژ هم بین پین‌های حیاتیِ برد قوس الکتریکی ایجاد می‌کند که منجر به سوختن مقاومت‌ها، اتصال کوتاه دیودها و آسیب آبشاری می‌شود.

فشار بالا روی قطعۀ سوئیچینگ

ترانزیستورهای سوئیچینگ یا MOSFETها در بردهای پاور معمولاً ولتاژها و جریان‌های بالایی را تحمل می‌کنند و همین راه را برای خراب‌شدن‌شان باز می‌کند.

این قطعات بیشتر در حالت رسانا (اتصال کوتاه) خراب می‌شوند، بلافاصله فیوزها را می‌سوازنند و جریان برق قوی‌ای را به برد پاور تحمیل می‌کنند. نوسان برق و خطای قطعات داخلی علت اصلی این خرابی‌هاست.

نحوه تعمیر برد پاور تلویزیون

برای اینکه متوجه شوید مشکل از کجاست، موارد لیست زیر را یک‌به‌یک دنبال کنید:

توجه! نکتۀ اول آموزش عیب‌یابی و تشخیص علائم خرابی برد پاور تلویزیون، رعایت ایمنی‌ست. هرگاه خواستید به‌طور فیزیکی چیزی را تست کنید، ابتدا دستگاه را از برق بکشید و 10 دقیقه به قطعات داخلی دست نزنید تا خازن‌ها تخلیه شوند و خطر برق‌گرفتگی کاهش یابد. همچنین، از ابزار مناسب و ضدالکتریسیتۀ ساکن استفاده کنید.

برق تلویزیون را چک کنید

قبل از اینکه به فکر باز کردن تلویزیون بیفتید، مطمئن شوید که مشکل چیز پیش‌پاافتاده‌ای مثل خرابی محافظ، خرابی یا کابل تلویزیون نیست.

پس ابتدا پریز برق و محافظ را با شارژر تست کنید؛ کابل محافظ و دوشاخۀ تلویزیون را برای آثار پارگی، شل‌بودن و … بررسی کنید. همچنین، مطمئن شوید که محل قرارگیری تلویزیون خیلی گرم، مرطوب یا پرگردوغبار نیست.

دستگاه را ریست و به‌روزرسانی کنید

همۀ کابل‌های را خارج کنید و دوباره به پورت‌ها بزنید. بعد دستگاه را از برق بکشید و بعد از 1 دقیقه دوباره به برق بزنید. نرم‌افزار و تنظیمات تلویزیون را هم چک کنید. مثلاً مطمئن شوید که قابلیت‌های Sleep Timer یا Eco-mode فعال نیستند و سیستم عامل دستگاه کاملاَ به‌روز است.

آخرین سنگر نرم‌افزاری برای تعمیر برد پاور تلویزیون، بازگرداندن آن به تنظیمات کارخانه است؛ منتها با اینکار همه اطلاعات و تنظیمات قبلی پاک می‌شوند، ازجمله تنظیمات زیرنویس در تلویزیون.

برد پاور را ازنظر ظاهری ارزیابی کنید

اگر شرایط و لوازم باز کردن تلویزیون را دارید، این مراحله را هم تیک بزنید. با استفاده از پیچ‌گوشتی مناسب، پنل پشتی دستگاه را بااحتیاط باز کنید. به محل قرارگیری هرپیچ هم توجه کنید.

برد را به‌دقت از نظر ظاهری بررسی کنید؛ آیا جای سوختگی می‌بینید؟ آیا برد بیش از حد کثیف و غبارآلود است؟ (اگر بله، آن را با پارچه‌ای نرم و تمیز آغشته به الکل ایزوپروپیل به‌آرامی تمیز کنید) آیا خازنی باد کرده؟ (اگر بله، باید تعویض شود) آیا جایی از لحیم‌ها کنده یا شکسته شده؟ (اگر بله، باید لحیم‌کاری شود)

نکته! برد پاور را با مین برد اشتباه نگیرید؛ برد پاور همانی است که سیم برق مستقیم به آن وصل می‌شود و معمولاً اجزای بزرگتری مانند خازن‌ها و ترانسفورماتورها دارد.

فیوزها را تست کنید

با استفاده از تنظیمات پیوستگی مولتی‌متر، فیوز(های) داخلی تلویزیون را تست کنید. اگر فیوز سالم باشد، دستگاه بوق می‌زند یا مقاومت کوچکی را نشان می‌دهد. وقتی فیوز سوخته باشد، هیچ برقی عبور نمی‌کند. فیوز باشد تعویض شود، اما برای تعمیر برد پاور تلویزیون باید دلیل سوختن آن را پیدا کنید.

خروجی‌های ولتاژ را تست کنید

تلویزیون را (با رعایت تمام نکات ایمنی) دوباره روشن کنید و با تنظیم مولتی‌متر روی ولتاژ DC، ولتاژ کانکتورهای خروجی برد پاور را اندازه بگیرید. اگر ولتاژی وجود ندارد یا خارج از محدوده است، احتمالاً برد دستگاه برق را به درستی تنظیم نمی‌کند.

سایر قطعات را تست کنید

علاوه بر برد پاور، در صورت لزوم اجزای دیگر مانند کابل اصلی، مین برد و برد اینورتر نور پس‌زمینه را هم تست کنید؛ چون ممکن است در مشکلات برد تغذیه نقش داشته باشند.

دنبال آسیب فیزیکی، سوختگی و سایر ایردات ظاهری باشید. اتصالات و یکپارچگی مدارها را هم به‌دقت بررسی کنید و مطمئن شوید هیچ‌چیزی شل نشده است و خوردگی ندارد.

از تعمیرکار کمک بگیرید

اگر همۀ راهکارهای آموزش عیب‌یابی و تشخیص علائم خرابی برد پاور تلویزیون را امتحان کرده‌اید اما به نتیجه نرسیده‌اید، از یک تعمیرکار حرفه‌ای کمک بگیرید. مشکلات تلویزیون گاهی پیچیده می‌شوند و حساسیت بالای یکسری قطعات (مانند PCBها) وضعیت را چالش‌برانگیزتر هم می‌کند.

هزینه تعمیر برد پاور تلویزیون

هزینۀ تعمیر برد پاور تلویزیون به چندین فاکتورها ازجمله برند و مدل تلویزیون، شدت خرابی و قطعاتی که باید تعویض شوند، بستگی دارد.

با ثبت درخواست رایگان در اپ موبایل یا وب‌سایت «خدمت از ما» می‌توانید مبلغ دقیق را از چند تعمیرکار استعلام کنید (ثبت جزئیات بیشتر = دریافت مبالغ دقیق‌تر)؛ اگر هم می‌خواهید حدود هزینه‌ها را بدانید، صفحه «هزینۀ تعمیر تلویزیون» را ببینید.

برد پاور قلب سیستم تغذیۀ تلویزیون شماست و خرابی‌اش می‌تواند کل دستگاه را از کار بیندازد. با شناخت علائم خرابی و تست‌های پایه معمولاً می‌توانید منشأ مشکل را پیدا و آن را برطرف کنید.

اگر هم ابزار یا تجربۀ کافی را ندارید، کار تعمیر برد پاور تلویزیون را به کارشناسان حرفه‌ای بسپارید. با ثبت سفارش در «خدمت از ما» می‌توانید بهترین متخصصان تعمیر تلویزیون ایوولی، سامسونگ، ال‌جی و … را پیدا کنید، از آن‌ها قیمت بگیرید، نظر مشتریان قبلی‌شان را بخوانید و فرد مناسب را استخدام کنید.