رنگ پلی اورتان چیست؟ همه چیز درباره رنگ پلی یورتان

رنگ پلی اورتان، یکی از انواع رنگ‌های پوششی بوده که روی سطوح مختلف استفاده می‌شود. رنگ پوششی به رنگ‌هایی گفته می‌شود که سطح زیر خود را به طور کامل می‌پوشانند و اثری از بافت سطح زیرین به چشم نمی‌خورد.

رنگ پلی یورتان در برابر عواملی مانند سایش، خوردگی، ضربه، رطوبت و حتی اشعه خورشید مقاوم است. پس بهترین گزینه برای محیط‌های صنعتی، آزمایشگاهی و به طور کلی موقعیت‌های حساس است.

رنگ پلی اورتان چیست؟

رنگ پلی اورتان یکی از انواع رنگ‌های صنعتی است که معمولا به عنوان یک لایه نهایی روی پرایمر یا لایه‌های دیگر قرار می‌گیرد.

پلی اورتان، رنگی بر پایه رزین است که مقاومت بسیار بالایی در برابر نور خورشید، رطوبت و باران‌های اسیدی دارد. به همین دلیل از رنگ پلی اورتان دیوار برای پوشش‌دهی سطوح دیوارهای بیرونی در مناطق مرطوب و صنعتی استفاده می‌شود.

رنگ‌های پلی یورتان از پلیمرهای آلی تشکیل شده است. بنابراین هنگامی که خشک می‌شوند، پیوندهای محکم پلیمری ایجاد می‌کنند. این پیوند‌های محکم باعث می‌شوند تا مقاومت سطحی رنگ افزایش پیدا کند.

دقت داشته باشید که حتما باید از رنگ پلی یورتان به عنوان لایه نهایی استفاده شود. بنابراین استفاده از آن به صورت چند لایه روی همدیگر، می‌تواند مقاومت نهایی را کاهش دهد. البته این رنگ‌ها در دمای محیط، پخته و خشک می‌شوند. در نتیجه نیازی به شرایط اضافه‌تری برای خشک کردن رنگ، ندارند.

انواع رنگ پلی اورتان

همان‌طور که گفتیم پلی یورتان یک رنگ پایه پلیمری است که بر اساس ماده اولیه آن، میزان مقاومت و دیگر ویژگی‌های آن تغییر می‌کند. به همین دلیل اگر بخواهیم با انواع مختلف رنگ‌های پلی اورتان آشنا شویم، دو دسته بندی وجود دارد:

• بر اساس مواد اولیه
• بر اساس ویژگی‌های ظاهری

اگر بخواهیم از لحاظ ویژگی‌های ظاهری، پلی اورتان‌ها را دسته بندی کنیم باید بگوییم شامل رنگ مات، نیمه مات و براق می‌شود. رنگ‌های مات هیچ درخشندگی ندارند اما مقاومت فیزیکی و شیمیایی بسیار بالایی دارند.

رنگ‌های نیمه ‌مات نیز در مقابل خراش بسیار مقاوم هستند اما بعد از اینکه به طور کامل خشک شدند، کمی رد درخشندگی از خود به جای می‌گذارند.

دسته رنگ‌های براق نیز مقاومت بالایی دارند اما در کنار آن، درخشندگی بسیار خوبی دارند. مزیت آن‌ها این است که در اثر گذر زمان، میزان براقیت و درخشندگی رنگ تغییر نمی‌کند.

در زیر انواع رنگ‌های پلی یورتان بر اساس مواد اولیه را معرفی می‌کنیم:

• رنگ پلی یورتان پایه آب: رنگ‌های بر پایه آب، بوی نامطبوع رنگ‌های معمول را ندارند. به همین دلیل می‌توان برای لوازم خانه مانند مبلمان، میز، کیف و کفش از آن‌ها استفاده کرد.
• رنگ پلی اورتان پایه اکریلیک: علاوه بر رنگ اکریلیک که کاربردهای زیادی دارد، رنگ‌های پلی اورتان پایه اکریلیک در برابر اشعه خورشید و حرارت مقاوم هستند. به همین دلیل از آن‌ها مانند رنگ‌های بر پایه آب، می‌توان روی لوازم مختلف از قطعات خودرو گرفته تا صندلی و میز استفاده کرد.
• رنگ پلی اورتان پایه رزینی: رنگ‌های بر پایه رزین، برای خشک شدن نیاز به هوای گرم دارند. البته در هوای سرد خشک می‌شوند اما زمان زیادی باید سپری شود.
• رنگ پلی اورتان الاستومر: نوع بعدی رنگ‌های پلی یورتان، الاستومرها هستند. این رنگ‌ها در مقایسه با دیگر رنگ‌های پلی اورتان مقاومت خیلی زیادی دارند. به طوری که در برابر فشارهای بالا، هیچگونه تغییری نمی‌دهند.
• رنگ پلی یورتان ترموپلاستیک: رنگ‌های ترموپلاستیک در برابر انواع تنش‌ها و فشارها بسیار مقاوم است. به صورتی که می‌تواند برای محیط‌های صنعتی انتخاب بسیار مناسبی باشد. این رنگ‌ها خاصیت الاستیکی دارند و مانع از نفوذ سیال به لایه‌های زیرین می‌شوند. در نتیجه برای سطح کارخانه‌ها و کارگاه‌ها استفاده می‌شوند.
• رنگ پلی اورتان پلی آمیدی: رنگ‌های پلی اورتان پلی آمیدی مقاومت شیمیایی و مکانیکی زیادی دارند و می‌توان لایه‌های ضخیم‌تری از آن را روی سطوح استفاده کرد.

کاربردهای رنگ پلی یورتان

از آن جایی که رنگ پلی یورتان، مقاومت زیادی دارد و نوع پوشش آن می‌توان مات تا براق باشد، به همین دلیل در صنایع مختلف کاربردهای متنوعی دارد. می‌توان گفت از رنگ کردم محصولات چوبی گرفته تا پوشش پل‌ها، کشتی‌ها و خودروها از رنگ پلی یورتان استفاده می‌شود:

• رنگ کردن سازه‌های چوبی مانند صندلی و میز با رنگ پلی اورتان چوب
• رنگ کردن نرده‌ها و میله‌های آهنی در معرض هوای آزاد
• پوشش بیرونی تانکر‌ها و مخازن فلزی
• رنگ کردن دیوارهای داخلی و نقاشی ساختمان برای مقاومت بیشتر
• پوشش‌دهی ماشین آلات کشاورزی و تجهیزات صنعتی
• رنگ کردن سقف‌ها و کانکس‌های فلزی
• پوشش سطحی در محیط‌های بیمارستانی و آزمایشگاهی
• پوشش خودرو‌های سنگین، پل‌ها و مسیرهای معلق
• رنگ کردن پایه‌ و پره‌های توربین‌های بادی
• پوشش قطعات و سازه‌های هواپیما و هلی‌کوپتر
• عایق بندی کشتی‌ها، قایق‌ها و کروز‌ها
• پوشش خطوط لوله‌ نفت و گاز

علاوه بر این موارد، روی سطوح چوبی از رنگ پلی اورتان ام دی اف استفاده می‌شود تا محافظت بیشتری از رطوبت داشته باشد. البته به هر حال چوب اگر در مجاورت طولانی مدت با آب باشد، خراب می‌شود. با این حال می‌توان با این پوشش، مقاومت آن را کمی افزایش داد.

کاربردهای رنگ پلی اورتان در دکوراسیون داخلی ساختمان

به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردی که رنگ‌های پلی اورتان دارند، می‌توان علاوه بر محیط‌های صنعتی در منازل از آن‌ها استفاده کرد. به عنوان مثال امکان انتخاب رنگ مات یا براق، بیشتر سلیقه‌ها را پوشش می‌دهد.

به صورت کلی از رنگ پلی یورتان در دکوراسیون داخلی می‌توان به شکل‌های مختلف استفاده کرد:

• کفپوش‌ها: برای اینکه در اثر جابه‌جایی وسایل خانه، سطح زمین آسیب نبیند، می‌توان از رنگ‌های پلی یورتان استفاده کرد. بنابراین کفپوش‌ها در برابر سایش، خراش و ضربه مقاوم خواهند شد.
• دیوارها: برای اینکه دیوارها قابل شستشو باشند، از رنگ‌های پلی اورتان استفاده می‌شود. این رنگ‌ها را می‌توان هم با آب و هم با دستمال به راحتی تمیز کرد. علاوه بر دیوار، می‌توان برای سقف هم از آن استفاده کرد.
• پنجره‌ها: در و پنجره‌ها بیشتر از هرچیزی در برابر نور خوشید قرار می‌گیرند. به همین دلیل نیاز به رنگ‌هایی است که در شرایط آب و هوایی مختلف و اشعه UV مقاوم باشد.
• مبلمان و لوازم چوبی: برای ایجاد مقاومت در برابر شوینده‌ها، لکه‌ها و ضربات فیزیکی روی مبلمان و دیگر لوازم چوبی منزل از پوشش پلی اورتان استفاده می‌شود.
• نرده‌های راه‌پله: برای افزایش مقاومت سطح، دیوارها و نرده‌های راه‌پله می‌توان از رنگ‌های پلی اورتان استفاده کرد. اگر سطح دیوارهای راه‌پله گچی است، بهترین رنگ برای دیوار گچی که مقاومت داشته باشد، پلی اورتان خواهد بود.
• سطوح سرویس بهداشتی: سطح سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه معمولا از کاشی و سرامیک تشکیل شده است. اگر از رنگ پلی اورتان برای پوشش این سطوح استفاده شود، امکان نشت آب به طبقات پایین‌تر کاهش پیدا می‌کند.

البته نکته مهمی که وجود دارد این است که اگر قرار باشد از رنگ پلی اورتان استفاده شود، قیمت نقاشی ساختمان نسبت به هنگامی که از رنگ‌های روغنی و اکریلیک استفاده می‌شود متفاوت خواهد بود. در این زمینه بهتر است ابتدا با یک نقاش مشورت کنید.

مزایا و معایب رنگ پلی اورتان

هنگامی که به بررسی ویژگی‌های انواع رنگ‌ها از جمله رنگ پلی اورتان چوب پرداختیم، احتمالا تا حدودی با مزایای آن آشنا شدید. با این حال مزایا و معایب آن را به طور جداگانه بررسی می‌کنیم تا با آن آشنایی بیشتری پیدا کنید:

مزایای رنگ‌ پلی یورتان

• امکان خشک شدن در دمای محیط
• مقاومت در برابر خراش و سایش
• مقاومت در برابر ضربه‌های سنگین
• مقاومت در برابر مواد شیمیایی
• مقاومت در برابر رطوبت
• مقاومت در برابر تغییرات آب و هوایی و باران اسیدی
• عدم پوسته شدن
• مقاومت در برابر خوردگی
• انعطاف پذیری بالا

معایب رنگ‌ پلی اورتان

• قیمت بالا
• داشتن بخارهای سمی
• نیاز به تهویه قوی هنگام کار با آن
• نیاز به تجهیزات ایمنی هنگام کار با آن
• عدم سازگاری با محیط زیست به دلیل ترکیبات پلیمری

نحوه استفاده از رنگ پلی اورتان

• نحوه استفاده از رنگ پلی اورتان به این صورت است که ابتدا باید زیرسازی انجام دهید. این مرحله کاملا مشابه کار کردن با دیگر رنگ‌ها است. بنابراین سطح را به خوبی تمیز کرده تا هیچ گرد و غباری نداشته باشد.
• سپس باید رنگ آستر را بزنید و اجازه دهید تا کاملا خشک شود. اگر نیاز به سنباده‌کشی دارید، باید در این مرحله سطح موردنظر را سنباده بزنید. دوباره از رنگ آستر یا پرایمر استفاده کنید که به خوبی سطح صاف و صیقلی شود.
• حالا باید رنگ پلی اورتان را به خوبی هم بزنید تا مواد آن با هم ترکیب شود. اگر از یک دستگاه برای هم زدن استفاده کنید، بهتر است.
• قبل از اینکه درب رنگ را باز کنید، ماسک، دستکش و لباس مناسب بپوشید. سیستم تهویه را روشن کرده و پنجره‌ها را باز کنید.
• حالا با قلم‌مو رنگ را به سطح مورد نظر خود بزنید. اگر رنگ غلظت زیادی دارد، باید اول آن را با تینر مخلوط کنید. دقت داشته باشید که رنگ پلی یورتان به سرعت در تماس با هوا خشک می‌شود، پس حتما مقدار مورد نیاز را داخل یک ظرف دیگر رفته و درب ظرف اصلی را محکم ببندید.
• در انتهای کار باید قلم‌مو را به خوبی با تینر تمیز کنید تا هیچ رنگی روی سطح آن باقی نماند.

شرایط نگهداری از رنگ پلی اورتان

مواد شیمیایی مانند رزین اپوکسی و رنگ پلی اورتان نیاز به شرایط خاصی برای نگهداری دارند. در صورتی که در شرایط مناسب نگهداری نشوند یا به سرعت خشک و غیرقابل استفاده می‌شوند یا مشکلاتی مانند اشتعال برای آن‌ها رخ می‌دهد.

بنابراین همیشه رنگ‌های پلی یورتان را در داخل ظرف‌هایی با درب وکیوم قرار دهید. هرگونه تماس هوا با آن‌ها، به سرعت منجر به خشک شدن کل رنگ می‌شود.

علاوه بر این، در محیط خنک، خشک و دور از حرارت قرار دهید. قابلیت اشتعال‌زایی این رنگ‌ها بسیار بالا بوده و در صورتی که در نزدیکی منبع حرارتی باشند، خرارت جبران ناپذیری ایجاد می‌کنند. بهترین دما برای نگهداری آن‌ها 25 درجه سانتی‌گراد است.

روش آماده سازی سطح برای رنگ پلی اورتان

برای اینکه رنگ پلی اورتان دیوار به خوبی روی سطح بنشیند، باید زیرسازی را به درستی انجام دهید. هرچه آماده سازی دقیق‌تر انجام شود، دوام و ظاهر نهایی مطلوب‌تر خواهد بود:

1. تمیز کردن سطوح: سطوح موردنظر را باید به خوبی تمیز کنید. اگر تنها گرد و غبار مشاهده می‌شود، با یک دستمال مرطوب آن را تمیز کنید. در صورتی که لکه روغن و کثیفی‌های بیشتری می‌بینید، باید سطوح را با مواد شوینده تمیز کنید.
2. سنباده‌ کشیدن: بعد از تمیز کردن سطح، اگر سطح دیوار یا چوب نیاز به صاف کردن دارد، باید از سنباده استفاده کنید. معمولا روند استفاده از سنباده‌ها از 100 شروع شده و تا گرید‌های بالاتر می‌رود.
3. بتونه کاری: بعد از سنباده کشیدن، باید حفره‌ها و ترک‌ها را با بتونه پر کنید. بتونه ‌کاری معمولا تک مرحله‌ای نیست و باید در چند مرحله آن را انجام دهید. بعد از خشک شدن بتونه‌ها، می‌توانید از سنباده برای صاف کردن استفاده کنید.
4. استفاده از آستر: آستر یا پرایمر ماده‌ای است که با توجه به نوع سطح، باید آن را انتخاب کنید. پرایمر به شما کمک می‌کند تا سطح صاف‌تر و صیقلی‌تری داشته باشید.
5. سنباده نهایی: آسترکشی نیز باید در چند مرحله انجام شود، در مرحله نهایی باید یک دست سنباده نرم بکشید تا زیرسازی به طور کامل انجام شود.

نحوه زدن رنگ پلی اورتان به سطح موردنظر

بعد از اینکه زیرسازی سطوح به طور کامل انجام شد، باید رنگ پلی اورتان را روی سطح زد. برای این کار اول از هرچیزی باید نکات ایمنی را رعایت کنید. رعایت نکات ایمنی، شامل استفاده از دستکش، لباس مخصوص و ماسک محافظ است.

سپس باید سیستم تهویه را روشن کنید تا بخارات سمی کاملا از محیط خارج شوند. حالا می‌توانید با طی کردن مراحل زیر، رنگ پلی یورتان را روی سطح بزنید:

1. با چسب پهن، نقاطی که نباید رنگ بزنید را بپوشانید. علاوه بر این با استفاده از یک کیسه پلاستیک بزرگ، سطح زمین را بپوشانید تا رنگ روی آن نریزد.
2. قبل از باز کردن درب رنگ، آن را به خوبی هم بزنید تا تمام رنگدانه‌ها حل شوند.
3. رنگ را با تینر مخلوط کنید تا کاملا رقیق شود. هرگز نباید رنگ غلیظ را روی سطوح بزنید.
4. رنگ پلی اورتان را می‌توانید با استفاده از قلم‌مو، پیستوله یا غلتک روی سطح بزنید.
5. بعد از رنگ زدن لایه اول، اجازه دهید تا کاملا خشک شود. در این صورت لایه‌های بعدی صاف و صیقلی خواهند بود.
6. اگر نیاز به سنباده کشی بود، بعد از لایه اول، کمی سطح را سنباده بکشید.
7. لایه‌های بعدی رنگ را اضافه کنید و بین هرکدام چند ساعت توقف کنید تا خشک شوند.

اگر اجازه دهید هر لایه به خوبی خشک شود، نتیجه نهایی هیچ مشکلی نخواهد داشت. در غیر این صورت، تجمع چند لایه رنگ روی همدیگر نه تنها ظاهر زشتی دارد که باعث کاهش مقاومت رنگ‌ها می‌شود.

سوالات متداول

آیا می‌توان از رنگ پلی اورتان برای نقاشی دیوارها استفاده کرد؟

بله می‌توان از رنگ پلی اورتان دیوار برای نقاشی استفاده کرد اما هزینه بالای آن باعث می‌شود تا تنها در موقعیت‌های خاص از آن استفاده شود.

رنگ پلی اورتان چوب چه کاربردی دارد؟

اگر لازم باشد تا سطح چوب علاوه بر درخشندگی، در برابر UV، مواد شیمیایی و رطوبت مقاوم باشد، از رنگ پلی اورتان چوب استفاده می‌کنند.

تفاوت رنگ پلی اورتان و اپوکسی چیست؟

رنگ پلی اورتان و اپوکسی در موارد مختلفی از جمله مقاومت، کاربرد و انعطاف پذیری با هم تفاوت دارند. مقاومت رنگ اپوکسی بالاتر است، اما پلی اورتان انعطاف پذیری بیشتری دارد. همچنین از رنگ اپوکسی بیشتر برای سطوح صنعتی استفاده می‌شود.

رنگ پلی اورتان، یک رنگ مقاوم در برابر ضربه، خوردگی، سایش و رطوبت است. با این حال به دلیل مواد شیمیایی و ترکیبات پلیمری هم قیمت بسیار بالایی دارد و هم نمی‌توان از آن در همه‌جا استفاده کرد.

بنابراین بهتر است حتما انجام آن را به نقاش ساختمان کاربلد بسپارید. در خدمت از ما، می‌توانید با افراد متخصص در زمینه نقاشی ساختمان ارتباط بگیرید، آن‌ها را استخدام کنید و از نتیجه نهایی لذت ببرید.