آرماتور بندی چیست؟
آرماتور بندی برای جلوگیری از ریزش بتن و تحمل نیروهای کششی در ساختمان است. آرماتور بندی ساختمان در راستای رعایت و اجرای کامل اوصول مهندسی در روند ساخت و ساز انجام میشود. قبل از عمل بتن ریزی عملیات آرماتور بندی در ساختمان صورت میگیرد.
آرماتور بندی ساختمان از حساس ترین و با دقت ترین فرآیندها در اسکلت بندی بناهای بتنی است. به همین دلیل داشتن تخصص در آرماتور بندی یک امر بسیار مهم و ضروری است. مراحل و نحوه آرماتور بندی در قسمتهای مختلف ساختمان متفاوت بوده و نیاز به نظارت دقیق و اصولی دارد.
آرماتوربندی ستون، آموزش آرماتوربندی، شغل آرماتوربندی، آرماتور بندی استخر، آرماتوربندی سقف و در نهایت آرماتور بندی فونداسیون از بیشترین مواردی بوده که در این خصوص در بین کاربران مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطلب از مجله خدمت از ما با کلیت آرماتور بندی ساختمان و مراحل آن آشنا میشویم.
آرماتور بندی چیست؟
قرار گرفتن میلگرد و دیگر محصولات فولادی در کنار به واسطه بست فلزی یا جوشکاری برای تحمل وزن بتن در ساختمان سازی را آرماتور بندی میگویند. تبعیت ساختمانهای مدرن امروزی از اصول مهندسی از دلایل اصلی توجه به استحکام و استاندارهای تعیین شده میباشد.
بتن خاصیت خمیری شکل داشته و تحت تاثیر شرایط بخصوصی مقاومت خود را از دست میدهد. آرماتور بندی ساختمان برای نگهداری بتن در سازههای بتنی در نظر گرفته شده است. این کار استحکام بتن را وابسته به نظر مهندسین افزایش داده و مقاومت سازهها را بالا میبرد.
آرماتور بندی وابسته به محل قرارگیری با شیوههای مختلفی انجام میشود. بعنوان مثل آرماتوربندی سقف با آرماتور بندی ستون از نظر چیدمان میلگرد تفاوت دارد. در حالت کلی انتخاب میلگرد در قطرهای مختلف از مهم ترین نکات در آرماتور بندی ساختمان بوده که نیاز به تخصص و دانش کافی دارد.
مزایای آرماتوربندی در ساختمانهای بتنی
علاوه بر مزیت کلی آرماتور بندی در ساختمانها که همان استحکام بخشی به بتن در برابر نیروهای کششی است. میتوان به مواردی دیگری به شرح ذیل اشاره داشت.
- آرماتوربندی ساختمان باعث ایجاد قدرت فشرده سازی و تراکم سازی بیشتر در بتن به نسبت دیگر مصالح ساختمانی میشود.
- آرماتوربندی مقاومت سازههای بتنی را علاوه بر نیروهای کششی در برابر آب و آتش نیز بیشتر میکند.
- پایداری ساختمانهای مجهز به ساختار آرماتوربندی نسبت به دیگر بناها بیشتر است.
- سیستم ساختمانی دارای آرماتور نسبت به سیستم سایر ساختمانها پایدارتر است.
- قابلیت شکل دهی متنوع بتن با عمل آرماتوربندی در ساختمان امکان پذیر میباشد.
- آرماتور بندی مانع انحراف ساختمان از حالت ابتدایی تحت تاثیر عوامل مختلف شده و هزینه تگهداری بتن با آرماتور کم تر میشود.
از مزیتهای آرماتور بندی ساختمان نیز میتوان به این نتیجه رسید که این محافظ ساختاری بیشتر برای بناهای بتنی در حال ساخت کاربرد دارد.
مراحل آرماتوربندی ساختمان
آرماتوربندی همانند دیگر قسمتهای ساخت و ساز با مراحل خاصی همراه است. در این بخش به آموزش آرماتوربندی ساختمان در مراحل زیر میپردازیم.
طراحی ساختمان برای آرماتوربندی
قبل از شروع ساخت و ساز باید نمونههای مختلف نیاز به آرماتور بندی در کلیت ساخت و ساز بنا مشخص شود. این عملیات با بررسی طراحی انجام شده برای ساختمان قابل انجام است.
خرید میلگرد برای آرماتور بندی ساختمان
نوع میلگرد خریداری شده برای پروژههای کوچک و بزرگ متفاوت است. از این رو خرید میلگرد از مراحل اصلی انجام آرماتور بندی است. برای ساختمانهای ساده و معمولی از میلگردهای فولادی آجدار و مجتمعهای مسکونی انبوه ساز و فروشگاهی و مواردی از این قبیل فرمهای مخصوصی از میلگرد برای آرماتور بندی خریداری میشود.
مشورت با نقشهکش آرماتور بندی ساختمان
مشورت با مهندس ناظر یک گام اساسی در شروع آرماتور بندی ساختمان است. بررسی نوع میلگردها، مقایسه آنها با نقشه و بررسی کیفیت آرماتوربندی ساختمان بر عهده مهندس ناظر در پروژههای بزرگ میباشد. اما در ساختمانهای کوچک که فاصله بین میلگردها و تغییر شکل آنها برای قرار گرفتن در ستون اهمیت چندانی نداشته نیازی به حضور مداوم مهندس ناظر نیست.
انتخاب روش مناسب برای آرماتور بندی ساختمان
روشهایی برای خم کردن میلگردها و قرار دادن آنها در کنار هم برای آرماتوربندی وجود داشته که برای سازههای مختلف بتنی متفاوت است. روشهای کرواتی و گره زدن از بیشترین نوع استفاده در آرماتور بندی ساختمان است. استفاده از جوشکاری برای آرماتور بندی به دلیل فاقد انعطاف بودن و پایین آوردن استحکام کششی توصیه نمیشود.
بنابراین بطور کلی برای بستن میلگردها از دو روش ضربدری و بستن در کنار هم به کمک سیم مفتول استفاده میشود. این شیوه به نام کراواتی نیز معروف بوده که بیشتر در فونداسیون و سقف استفاده میشود.
نحوه قرارگیری آرماتور بندی بر روی سازهها
نحوه نصب و قرارگیری آرماتورها بر روی سازهها از مهم ترین بخشهای آرماتوربندی ساختمان است. فضای در دسترس و محل قرار گرفتن سازهها در دلیل اهمیت این مرحله تاثیر زیادی دارد. بعنوان مثال برای ستونهای بزرگ با ملیگردهای ضخیمتر باید فضای زیادی در اختیار آرماتور و قالب قرار داده و بتون به تمامی نقاط آنها برسد.
چک مجدد آرماتور بندی ساختمان
یکی از مراحلی از سمت مهندسین توصیه و تاکیدی زیادی بر انجام آن شده بررسی چندباره آرماتور قبل از بتن ریزی است. جا به جایی آرماتور پس از انجام دیگر فرآیندهای ساخت و ساز مشکلاتی مثل پاره شدن سیم مفتول و بهم ریختن سازهها را به دنبال دارد.
از این رو بررسی وضعیت آرماتورها قبل از بتن ریزی و ضربه زدن به آنها برای استحکام بیشتر از اهمیت بالایی برخوردار است.
آرماتوربندی و قالب بندی
آخرین مرحله آرماتوربندی ساختمان گذاشتن قالب و ریختن بتن در اطراف آن است. استفاده از قالبهای فلزی برای جلوگیری از خروج آب سیمان از بتن در این مرحله توصیه میشود.این روش تخصصی بوده و باید از افراد مطلع در زمینه آرماتور بندی ساختمان استفاده شود.
نمونههای مختلف آرماتوربندی
آرماتور بندی ساختمان در نمونههای مختلف بر اساس محل اجرای این روش انجام میشود. آرماتور بندی و نحوه بستن میلگردها به یکدیگر و همین طور قالب بندی نهایی برای ریختن بتون در روشهای مختلف با هم تفاوت دارند.
روشهای مختلف آرماتوربندی بر اساس محل قرارگیری در این قسمت معرفی میشود.
آرماتوربندی ستون و سقف
در آرماتور بندی ستون و سقف بستن و همین طور وصل کردن میلگردها به یکدیگر بطور جداگانهای طراحی میشود. برای آرماتور بندی سقف اصولا چندین میلگرد ساده و بصورت موازی در کنار هم قرار میگیرند. اما در نوع ستونی میلگردها بصورت خمیده و در هم تنیده در آمده و بتون ریزی روی آنها انجام میشود.
آرماتور بندی استخر
آرماتور بندی استخر با هدف جلوگیری از نشست و ترک خوردن کف استخر در طول مدت استفاده صورت میگیرد. این عملیات اوصولا پس از مرحله گودبرداری در ساخت استخر انجام میشود. آرماتوربندی استخر در دو حالت انجام میشود. حالت اول جهت اجرای سیستم لوله کشی و حالت دوم را جهت بتن ریزی در کف استخر در نظر میگیرند.
نحوه کنار هم قرار گرفتن میلگردها در این نوع آرماتور بندی تا حدودی مشابه شبکه مش است. آرماتور بندی استخر با همین روش در دیواره آن نیز انجام میشود. داشتن تخصص در این زمینه یک امر ضروری و مهم است.
آرماتور بندی فونداسیون
نحوه میلگرد گذاری فونداسیون یا آرماتوربندی آن از انتخاب نوع و تعداد مشخص میگرد گرفته تا طراحی یک نقشه اصولی برای اجرای این عملیات را در بر میگیرد. آرماتور بندی فونداسیون یک حالت کلی اجرای آرماتوربندی در کل ساختمان را بیان کرده و از این رو امری کاملا تخصصی است.
نکات مهم در آرماتور بندی ساختمان
انجام صحیح روند آرماتور بندی در ساختمان مثل دیگر اقدامات ساخت و ساز در تایید نهایی استحکام آن نقش بسزایی دارد. برای اجرای آرماتور بندی در سطح کیفی مطلوب رعایت نکات زیر تاثیر بسزایی دارد.
- آرماتورها قبل از شروع کار باید پاکسازی شده و زنگ زده یا آغشته به روغن نباشند.
- دقت در اجرای استانداردها در هنگام قراردادن آرماتورهای عرضی (خاموت) به دلیل نگهداری وزن آرماتورهای طولی امری ضروری است.
- فاصله اوصولی آرماتورهای عرضی 20 سانتی متر است و باید بوسیله سیم به آرماتورهای طولی وصل شوند.
- برای بریدن آرماتورها به جای دستگاه برش هوا حتما از قیچی استفاده شود.
- توجه داشته باشید عمل خم کردن آرماتورها را در دمای زیر 5 درجه سانتیگراد انجام ندهید.
- فاصله آرماتورها تا سطح قالب بندی باید حداقل 5.2 سانتی متر باشد. این کار برای محافظت سازههای بتنی ضرورت دارد.