آموزش گام به گام و نکات مهم در لوله کشی آب و شوفاژ
لوله کشی آب و شوفاژ را می‌توان به عنوان یکی از بخش‌های مهم تأسیسات و لوله کشی ساختمان دانست که در روند ساخت باید انجام شود. این لوله کشی‌ها مطابق با متد و سیستم‌های خاصی انجام می‌شوند که باید درباره آن‌ها به‌صورت کامل آشنایی داشته باشید.
همچنین جنس لوله‌های به‌کاربرده شده در لوله کشی شوفاژ نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. در ادامه قصد داریم تا به بررسی کامل لوله کشی در مدار گرمایش شوفاژ بپردازیم و انواع هریک را به شما معرفی کنیم.
انواع سیستم‌های لوله کشی آب
لوله کشی آب به عنوان یکی از مهم‌ترین و تخصصی‌ترین بخش‌های ساختمان شناخته می‌شود که باید با دقت بالا انجام شود تا در آینده هیچ‌گونه آسیبی برای ساختمان به دنبال نداشته باشد. لوله کشی ساختمان به دو روش مختلف انجام می‌شود که در این قسمت قصد داریم تا به‌صورت کامل با آن‌ها آشنا شویم.
سیستم باز
یکی از سیستم‌های مورداستفاده برای لوله کشی ساختمان، سیستم باز است. در این سیستم آب به سمت یک مخزن که به هوای باز راه دارد هدایت شده و جریان پیدا می‌کند.
سیستم بسته
سیستم بسته در لوله کشی آب ساختمان دقیقا معکوس سیستم باز بوده و به هیچ نقطه‌ای که در معرض هوای آزاد باشد، هدایت نمی‌شود. این سیستم‌ها در دو نوع منبع انبساط باز و بسته ارائه می‌شوند. منابع انبساط باز با هوای آزاد ارتباط دارند، اما سطح آبی که در این حالت قرار دارد به هیچ عنوان قابل‌توجه نیست.
انواع سیستم‌های لوله کشی شوفاژ
می‌دانیم که شوفاژ یک سیستم گرمایشی بوده و در اصل گرمایش کل ساختمان را بر عهده دارد. این سیستم گرمایشی انرژی موردنیاز خود را از پکیج و یا سیستم‌های موتورخانه مرکزی به دست آورده و از این طریق می‌تواند به وظیفه خود عمل کند. در این روند آب گرم از پکیج و یا موتورخانه، وارد لوله‌های شوفاژ شده و باعث گرمایش محیط می‌شود. آب با دمای پایین‌تر نیز به سمت پکیج یا موتورخانه بازمی‌گردد. این روند رفت و برگشتی به سیستم‌های مختلف طراحی می‌شود که در این قسمت قصد داریم تا با آن‌ها به‌صورت کامل آشنا شویم.
تک لوله‌ای
یکی از روش‌های موجود که برای لوله کشی شوفاژ مورداستفاده قرار می‌گیرد، لوله کشی تک لوله‌ای است. در این روش تنها از یک لوله استفاده می‌شود. سازوکار این روش به این صورت است که آب گرم تولیدی توسط لوله وارد شبکه شده و بعد از کاهش دما از همان مسیر مجدد به سمت منبع حرارت یعنی پکیج یا موتورخانه بازمی‌گردد. لازم به ذکر است که در این سیستم لوله کشی، هر شوفاژ یا رادیاتور دارای دو لوله مجزا برای ورودی و خروجی بوده و در تمام بخش‌ها نمی‌توان به یک لوله اکتفا کرد.
همچنین توصیه می‌کنیم در مواردی که تعداد لوله‌ها بسیار زیاد است از این روش برای لوله کشی شوفاژ استفاده نکنید. از مزایای این روش می‌توان به مصرف کمتر لوله و در نتیجه هزینه کمتر آن اشاره نمود. همچنین این روش برای لوله کشی روکار نیز انتخاب بسیار مناسبی محسوب می‌شود.
دو لوله‌ای
این روش را می‌توان نقطه مقابل روش قبلی در نظر گرفت. روش دو لوله‌ای به این صورت است که از دو لوله مجزا تحت عنوان‌های لوله رفت و لوله برگشت برای لوله کشی شوفاژ استفاده می‌شود.
خط لوله رفت درواقع وظیفه رساندن آب گرم به رادیاتورها یا شوفاژها را دارد پس طبیعتا از دمای بالاتری نیز برخوردار خواهد بود. آب گرم از طریق یک لوله وارد شوفاژها شده و از طریق لوله دیگر از آن‌ها خارج شده و به منبع حرارتی بازمی‌گردد. این روش به دو شیوه برگشت مستقیم و برگشت معکوس قابل‌اجراست.
انشعابی
روش انشعابی در لوله کشی را می‌توان به‌عنوان قدیمی‌ترین و سنتی‌ترین و همچنین مرسوم‌ترین روش برای لوله کشی آب و شوفاژ در انواع ساختمان‌ها به شمار آورد. این روش محدودیتی نداشته و امکان جایگذاری روکار یا توکار لوله‌ها به سادگی وجود دارد. در این روش لوله کشی، آب در تمام ساختمان از طریق رایز اصلی منشعب می‌شود و هیچ تفاوتی بین نحوه لوله کشی آب سرد و گرم وجود ندارد.
جنس لوله‌های مناسب برای لوله کشی آب و شوفاژ
برای لوله کشی آب و شوفاژ ساختمان معمولا از لوله‌های متنوعی استفاده می‌شود که هرکدام از آن‌ها مزایا و معایب مخصوص به خود را دارند. در این قسمت قصد داریم تا بررسی جنس لوله‌های مورداستفاده در این زمینه بپردازیم.
لوله‌های فلزی
لوله‌های فلزی را می‌توانیم به‌عنوان قدیمی‌ترین لوله‌های مصرفی برای لوله کشی ساختمان به شمار آورد که از ورقه‌ای فولادی نرم ساخته می شدند. استفاده از این لوله‌ها مهدویت‌های متعددی به همراه داشت و در کنار اقدامات لازم برای افزایش طول عمر و جلوگیری از زنگ زدن، بازهم طول عمر این لوله‌ها چندان از ده سال تجاوز نمی‌کرد.
از ویژگی‌های این محصولات فلزی باید به خمش و انعطاف آن‌ها اشاره کرد که باعث می‌شود تا در زمان نصب بتوانید لوله‌ها را به‌راحتی تغییر حالت دهید. لازم به ذکر است که برای اتصال این لوله‌های فلزی به یکدیگر به‌هیچ‌عنوان نباید از جوش استفاده کرد؛ چراکه باعث ایجاد یک دود سفید غلیظ و شدیدا سمی خواهد شد.
مزایای لوله فلزی که باعث میشد در گذشته از این لوله‌ها استفاده شود به شرح زیر هستند:
- مقاومت بالا در برابر فشار و تغییرات دمایی
- قیمت ارزان و مناسب
- وزن سبک و خمش بالا
استفاده از ین لوله‌ها معایب غیرقابل چشم‌پوشی به دنبال دارد که باعث شده امروزه از این محصولات در لوله کشی کمتر استفاده شود. برخی از اصلی‌ترین معایب این لوله‌ها به شرح زیر هستند:
- طول عمر کوتاه
- زنگ‌زدگی لوله بعد از بین رفتن پوشش آلیاژ روی
- واکنش با مواد اسیدی و قلیایی
- تغییر در طعم و بوی آب
- نصب سخت و زمان‌بر
- افت فشار آب
- توزیع نامتوازن آب در لوله‌ها
لوله‌های پلیمری
از دیگر لوله‌هایی که برای لوله کشی آب و شوفاژ ساختمان مورداستفاده قرار می‌گیرند، باید به لوله‌های پلیمری اشاره‌کنیم. این لوله‌ها به دلیل ویژگی‌های و خواصشان، با عنوان لوله سبز نیز شناخته می‌شوند. این محصولات بعد از ظهور پلیمر در صنعت تکنولوژی پدید آمدند و توانستند تغییرات گسترده‌ای را در زمینه تولید لوله‌ها ایجاد کنند. مزایای متعدد این لوله‌ها باعث شد تا در مدت کوتاهی، بتوانند جایگزین لوله‌های فلزی در لوله کشی آب و شوفاژ ساختمان‌ها بشوند.
برخی از مزایای استفاده از لوله‌های سبز یا همان پلیمری به شرح زیر هستند:
- وزن سبک
- عدم پوسیدگی از داخل و خارج
- کاهش ضریب هدایت نسبت به فلزات برای جلوگیری از هدر رفت انرژی
- کاهش افت فشار آب
- رسوب ناپذیری نسبی
- اقتصادی و به‌صرفه
- نصب سریع و آسان
بعد از آشنایی با مزایای لوله‌های پلیمری، باید معایب آن‌ها را در لوله کشی شوفاژ موردبررسی قرار دهیم:
- میزان تحمل دمای پایین و محدودیت برای استفاده سیستم‌های گرمایشی
- عدم شکل‌پذیری
- ضعف در برابر نور خورشید
- ضریب انبساط طولی زیاد
- امکان عبور نور و مشکلات بهداشتی در این زمینه
- نفوذ اکسیژن به درون لوله
لوله‌های پنج لایه
لوله‌های پنج لایه درواقع لوله‌های پلاستیکی هستند که در بخش‌هایی از لوله کشی آب و شوفاژ ساختمان مورداستفاده قرار می‌گیرند. می‌توانیم ادعا کنیم که استفاده از لوله‌های پنج لایه، بهترین انتخاب برای لوله کشی آب و شوفاژ در ساختمان‌سازی بوده و مزایای متعددی را به دنبال دارد. در واقع ورود این لوله‌ها به صنعت لوله کشی، انقلاب نوینی را در این صنعت به وجود آورد. این لایه‌ها در اصل از دو لایه پلیمر، دو لایه چسب و یک لایه ورق نازک آلومینیوم تشکیل شده‌اند.
طراحی به خصوص و رول شده این لوله‌ها باعث شده تا انعطاف‌پذیری فوق‌العاده‌ای داشته باشند. از مزایای این لوله‌ها می‌توان به‌راحتی نصب آن‌ها و همچنین قیمت به‌مراتب مناسبشان در مقایسه با لوله‌های مسی اشاره کرد. وجود معایب مختلف و متعدد در استفاده از لوله‌های پلیمری و فلزی، باعث شد تا تولیدکنندگان به دنبال نسل دیگری از لوله‌ها برای استفاده در لوله کشی شوفاژ و آب ساختمان‌ها باشند که درنهایت لوله‌های پنج لایه در این راستا پدید آمدند. سیستم اجراشده با این لوله به هیچ عنوان دچار پوسیدگی و یخ‌زدگی نشده و از مقاومت بالایی در برابر حرارت برخوردار است. استفاده از این لوله‌ها در لوله کشی مزایای متعدد دیگری نیز به همراه دارد که به شرح زیر هستند.
- مقاومت بالا در برابر نفوذ اکسیژن
- خمش و انعطاف‌پذیری زیاد
- مقاومت بالا در برابر ضربه و مواد شیمیایی
- عدم زنگ‌زدگی و پوسیدگی
- سبک و قابل‌حمل
- نصب آسان و سریع
- ضریب انبساط طولی بسیار ناچیز
- عدم لجن زدگی و تغییر رنگ آب
در کنار مزایای این لوله‌ها اگر بخواهیم به معایب استفاده از این لوله اشاره کنیم، تنها می‌توانیم ضعف در برابر نور خورشید و عدم امکان عایق‌بندی با چسب را برشماریم.
لوله کشی شوفاژ به روش کلکتوری چیست؟
یکی از روش‌هایی لوله کشی که برای شوفاژ مورداستفاده قرار می‌گیرد، لوله کشی کلکتوری است. در بخش‌های قبلی این روش لوله کشی را موردبررسی قرار نداده‌ایم، به همین خاطر این بخش به‌صورت کامل روش کلکتوری را توضیح می‌دهیم. این روش را می‌توان در دسته روش‌های مدرن و جدید برای لوله کشی شوفاژ به شمار آورد که تفاوت زیادی با روش انشعابی دارد. برخلاف روش انشعابی، درروش کلکتوری، برای هر واحد در ساختمان یک شیر مستقل در نظر گرفته می‌شود که هیچ‌گونه ارتباطی با سایر واحدها ندارد.
در اغلب موارد برای ساختمان‌هایی که تعداد واحد زیادی دارند از این روش استفاده می‌شود؛ چراکه از این طریق می‌توان جلوی افت فشار را به دلیل وجود انشعابات متعدد تا حد زیادی گرفت. روش کلکتوری لوله کشی شوفاژ، به روش روکار انجام‌نشده و برای پیاده‌سازی آن لازم به کنده‌کاری و نصب لوله‌ها در عمق دیوار یا کف زمین است.
نکات مهم در لوله کشی آب و شوفاژ
برای داشتن یک لوله کشی اصولی و درست برای آب و شوفاژ، باید به نکات ویژه‌ای توجه داشته باشید. در این بخش به معرفی مهم‌ترین نکات در روند لوله کشی ساختمان می‌پردازیم.
- نقشه لوله کشی ساختمان باید مشخص باشد و بر این اساس یک مسیر بدون اختلال برای آن‌ها در نظر گرفته شود.
- موقعیت رادیاتورها نیز باید نسبت به‌اندازه‌ای که برای آن‌ها در نظر گرفته شده است مشخص شود. اندازه و تعداد رادیاتورها نیز با توجه به مقیاس محیط و تعداد ساکنین انتخاب می‌شود.
- بعد از مشخص شدن موقعیت لوله‌ها و رادیاتورها لازم است تا بستر و تجهیزات موردنیاز آماده شوند.
- تلاش کنید در روند لوله کشی شوفاژ و آب از کمترین میزان لوله استفاده کنید تا ضمن صرفه‌جویی در هزینه، شبکه منسجم‌تری نیز داشته باشید.
- مسیر لوله‌ها را به‌گونه‌ای انتخاب کنید که کمترین پیچ‌وخم را داشته باشند تا چرخش و جریان آب در آن‌ها ساده‌تر باشد.
- شوفاژها را نزدیک به پنجره‌ها و منافذ جریان هوا قرار دهید تا کارایی به‌مراتب بهتری برایتان داشته باشند.
قیمت لوله کشی آب و شوفاژ
عوامل متعدد و مختلفی بر روی قیمت تمام شده لوله کشی آب و شوفاژ تأثیرگذارند که در این قسمت به چند نمونه از آن‌ها می‌پردازیم هرکدام از این عوامل می‌توانند به میزان قابل‌توجهی، باعث بالا یا پایین رفتن قیمت لوله کشی شوند، پس لازم است تا توجه ویژه‌ای به آن‌ها داشته باشید.
نوع لوله به‌کاربرده شده
یکی از مؤثرترین عوامل بر قیمت لوله کشی آب و شوفاژ نوع لوله انتخابی برای این کار است. همان‌طور که در قسمت‌های قبلی نیز دانستیم، لوله‌های متنوع و مختلفی برای لوله کشی وجود دارند که مزایا و معایب هرکدام متفاوت است. انتخاب هر یک از این لوله‌ها باعث می‌شود تا قیمت لوله کشی آب و شوفاژ تفاوت داشته باشد.
مقدار لوله به‌کاربرده شده
همان‌طور که اشاره کردیم بهتر است مسیر و نقشه لوله کشی را به‌گونه‌ای انتخاب کنید که کمترین میزان لوله به کار برده شود. این امر نیز می‌تواند تأثیر زیادی بر روی قیمت لوله کشی آب و شوفاژ بگذارد.
متراژ فضا
از دیگر عواملی که تأثیر بسیار زیادی بر روی قیمت لوله کشی می‌گذارد، متراژ فضای ساختمان است. بدیهی است که هراندازه متراژ ساختمان بیشتر باشد، مقدار لوله مصرفی نیز بیشتر خواهد شد و هزینه این کار افزایش پیدا می‌کند.
اتصالات به کار برده شده
انواع اتصالات و مصالح مختلفی که در لوله کشی ساختمان مورداستفاده قرار می‌گیرند نیز می‌توانند تأثیر زیادی بر روی قیمت لوله کشی ساختمان بگذارند. اتصالات، سه‌راهی‌ها، مغزی، مهره ماسوره و تجهیزات مختلفی در این راستا به کار برده می‌شوند که هرکدام قیمت‌های مختلفی دارند.
سایز مناسب لوله‌های آب و رادیاتور
لوله‌ها در سایزهای مختلفی ساخته می‌شوند که هرکدام کاربردهای گوناگونی داشته و برای لوله کشی در بخش‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند. معمولا برای لوله‌های آب مصرفی از سایز 20 یا 25 استفاده می‌شود. برای لوله آب گرم و همچنین ورودی و خروجی‌های پکیج نیز لوله 25 بهترین گزینه محسوب می‌شود. برای انشعابات فرعی در لوله کشی آب ساختمان نیز از لوله‌های سایز 16 یا 20 استفاده می‌شود. سایزهای معرفی شده در این قسمت برای لوله‌های پنج لایه هستند و در صورت استفاده از سایر مدل‌های لوله، باید به سراغ سایزهای دیگری بروید.
تأسیسات و لوله کشی ساختمان یکی از مهم‌ترین بخش‌ها و مراحل ساختمان‌سازی است که باید با دقت کافی و توسط یک نیروی متخصص مجرب، طی شود. سیستم‌های مختلفی برای لوله کشی آب و پکیج ساختمان‌های مختلف وجود دارد که افراد با توجه به شرایط و ویژگی‌ها می‌توانند از آن‌ها بهره ببرند. در این راستا لوله‌های متفاوتی با جنس و ضخامت‌های مختلف نیز تولید شده‌اند که از آن‌ها برای لوله کشی شوفاژ ساختمان استفاده می‌شود.
در این مطلب به‌صورت کلی با جنس‌های مختلف لوله‌ها برای لوله کشی آب شوفاژ و همچنین مزایا و معایب هرکدام از آن‌ها به‌صورت کامل آشنا شدیم. عوامل مؤثر بر روی قیمت لوله کشی شوفاژ و آب را نیز موردبررسی قراردادیم تا شما بتوانید بهترین انتخاب‌ها و نتیجه را از لوله کشی ساختمان خود دریافت کنید.
متخصص هر کاری را پیدا کنید
