صفر تا صد ساختمان سازی

مراحل ساخت ساختمان یکی از موضوعاتی است که زیاد به آن فکر نمی‌کنیم. افراد مختلف در خانه‌هایمان زندگی می‌کنند، و شاید هیچوقت به مراحل ساختمان سازی فکر نکنند و ندانند چه مراحلی لازم است تا یک زمین خالی به خانه‌ای گرم و امن تبدیل شود. اما ساختمان‌سازها می‌دانند که چقدر مراحل ساختمان سازی دشوار است. مراحل ساخت ساختمان چالش‌های خاص خودش را دارد. در این مطلب شما را با مراحل و صفر تا صد ساختمان سازی آشنا می‌کنیم.

تخریب و ساخت ساختمان

در ابتدا باید زمینی که می‌خواهید در آن ساختمان سازی کنید را مشخص کنید؛ و در ادامه ویژگی‌های آن را بررسی، و نقشه اولیه آن را پیاده‌سازی کنید. بعد از تصمیم‌گیری برای اجرای سازه طراحی‌شده باید مجوزهای لازم مانند پروانه ساخت گرفته شود. لازمه مجوزهای شروع مراحل ساخت ساختمان، داشتن مدارک مالکیت و سند زمین، مشخصات هویتی، و همچنین تعیین یک مهندس ناظر است. پس از کسب مجوز می‌توانید شروع به ساخت و ساز ساختمان کنید.

1) اصول گودبرداری برای ساختمان سازی 

گودبرداری اولین مرحله در ساختمان سازی است، که توسط مهندس سازه نقشه کشی می‌شود. در این قدم از مراحل ساخت خانه، تعداد طبقات و طول و عرض فوندانسیون مشخص می‌شود. پیش از شروع پروژه ساختمان سازی لازم است مکان اجرای پروژه از نظر جغرافیایی مهندسی شود. بعد از آن هم مهندس ناظر باید تست خاک را انجام دهد. دلیل انجام این تست پیش استارت از صفر تا صد ساختمان سازی، بررسی میزان سستی خاک محل ساخت و ساز ساختمان است، بعد از آن خاک‌برداری انجام می‌شود. در طی خاکبرداری لازم است مصالحی از قبیل مصالح سست ریزشی و لغزشی از قبیل سنگ ریزه، قلوه سنگ، شن و ماسه و … از محل پروژه جمع آوری شوند.

بعد از خاکبرداری و آماده شدن بستر خاک، نوبت به گودبرداری در مراحل ساخت ساختمان می‌رسد. گودبرداری شامل حفر زمین با عمقی بیش از 2 متر است. این کار اغلب به وسیله لودر و یا بیل مکانیکی و وسایل دیگر انجام می‌شود. جنس خاک، عمق گودبرداری، وجود یا عدم وجود آب‌های زیرزمینی از عواملی هستند، که باید با توجه به آنها از سپر پشت‌بند و حایل‌های نگهدارنده استفاده کرد. در مراحل ساخت خانه، گودبرداری و پی کنی تا رسیدن به بستر مناسب انجام می‌شود. در صورتی‌که بخشی از زمین محل پروژه سنگی یا خاکی باشد، لازم است برای ایجاد بستری مناسب زمین یکدست شود.
مرحله بعد از پی کنی در مراحل ساخت ساختمان، بررسی استحکام زمین مدنظر برای ساخت و ساز است. این بررسی توسط مهندس سازه انجام می‌شود. اگر استحکام برای ساختمان سازی کافی نباشد، برای اطمینان از استحکام زمین یک یا دو ردیف دیوار سنگی ساخته می‌شود.

2) آرماتور بندی و اسکلت بتونی در مراحل ساخت ساختمان

در ساختمان سازی، اجرای میلگرد در قسمت‌های مختلف سازه استاندارد خاص خود را دارد. این اصول در نوع ساختمان نیز متفاوت است. به عنوان مثال، نحوه آرماتوربندی استخر دارای اصول و قوائد خاص خود است. در صفر تا صد ساختمان سازی، برای آرماتوربندی ابتدا اسکلت بتنی و سپس آرماتورها را درون قالب‌های فلزی قرار داده، و سپس بتن‌ریزی می‌کنند. شیوه قرارگیری آرماتورها متفاوت بوده، و به ترتیب زیر اجرا می‌شود:

• میلگرد راستا (آرماتورهای طولی و عرضی) جهت افزایش مقاومت کششی بتن کار می‌شود.
• میلگرد ادکا برای تحمل نیروی برشی، و همچنین تحمل لنگرهای مثبت و منفی دو تکیه‌گاه تیر به کار می‌روند.
• خاموت جهت تحمل نیروهای برشی، گسترش ترک در بتن، و جلوگیری از بیرون زدن میلگردهای طولی در اثر کمان کردن میلگردها به‌کار می‌رود.
• رکابی در دیوارهای بتنی و برای نگهداری مقاطع طولی و عمودی در بتن ریزی استفاده می‌شود. آنها برای اتصال کامل بین مقاطع فولادی طولی و خاموت و برای افزایش مقاومت برشی خاموت کاربرد دارد.
• خرک نیز به عنوان نگهدارنده و حفظ فاصله میان دو شبکه میلگرد در بتن ریزی کف ساختمان به‌کار می‌رود.

در ساختمان سازی، 4 مدل وصله آرماتور بندی وجود دارد:

1. وصله جوشی
2. وصله اتکائی
3. وصله مکانیکی
4. وصله پوششی

3) قالب بندی در مراحل ساخت خانه

قالب‌بندی هم مانند آرماتوربندی، یکی از فعالیت‌های مقاوم‌‌سازی در مراحل ساختمان سازی محسوب می‌شود. در ایران معمولا برای قالب‌بندی از قالب‌های چوبی استفاده می‌شود. البته انواع قالب‌های پلاستیکی هم موجود هستند و مورد استفاده قرار می‌گیرند. پیش از قالب بندی به چرب کردن قالب‌ها می‌پردازند تا قالب‌ها در مراحل ساخت ساختمان  به بتن نچسبند. میزان و چگونگی چرب کردن قالب‌ها بسیار مهم است. این کار باید به روش اصولی و صحیح انجام شود تا نتیجه مطلوب به دست بیاید و مراحل ساخت خانه بدون مشکل پیش برود.

4) بتن ریزی

پس از قالب‌بندی، در مرحله بعدی مراحل ساخت ساختمانبه بتن‌ریزی که یکی دیگر از مراحل مقاوم‌سازی سازه می‌رسیم. در بتن‌ریزی باید به قدر کافی دقت شود تا این کار بدون هیچگونه اشتباه انجام شود. پس از بتن‌ریزی و وقتی بتن‌ها شکل گرفتند، قالب‌ها جدا شده و برای اجرای اسکلت آماده‌سازی می‌شود.

5) اسکلت بندی در صفر تا صد ساختمان سازی

در ادامه مراحل ساخت و ساز ساختمان، برای ساخت اسکلت معمولا از انواع اسکلت فلزی یا بتنی استفاده می‌شود؛ که هر دو روش قابل اطمینان هستند. ولی چون اسکلت فلزی کمی هزینه بیشتری دارد، کارفرمایان در ساختمان سازی به اجرای اسکلت بتنی بیشتر تمایل دارند. در هر دو نوع اسکلت، میلگردها و تیرآهن‌ها به پایه‌های فلزی که در مرحله مقاوم سازی ساخته شده است، ثابت می‌شوند. در اجرای اسکلت ابتدا ستون‌ها ساخته می‌شوند و الویت با ساخت ستون‌هایی است که بیشترین بار را تحمل می‌کنند (یعنی ستون‌های وسط مربع). سپس به ستون‌های کناری و بعد از آن به ساخت ستون‌های گوشه می‌رسیم. پس از ساخت ستون‌ها، راه‌پله و سپس طبقات ساختمان ساخته می‌شوند.

6) ساخت سقف

پس از اتمام ساخت اسکلت در صفر تا صد ساختمان سازی، به ساخت سقف یا اصطلاحا طاق زنی انجام می‌شود. در هر طبقه سقف یا طاق به چند مربع یا مستطیل تقسیم می‌شود. با استفاده از تیرچه‌ها مربع‌ها را به قطعات کوچکتر تقسیم، و در نهایت این قطعات کوچک را به وسیله آجر پر می‌کنند. البته امروزه از مصالح دیگری هم مراحل ساخت خانه استفاده می‌شود که بسیار سبک‌تر هستند و قابلیت عایق صدا و حرارت را نیز دارند.

7) دیوارچینی در ساخت ساختمان

پس از تکمیل سقف دیوار چینی صورت می‌گیرد. معمولا دیوارچینی که در ایران با آجر‌ها انجام می‌شود. ولی دیوارچینی‌های مختلفی وجود دارد که یکی از آنها دیوار پیش‌ساخته عایق‌کاری شده است. در پایان اجرای سقف و دیوارچینی، بتن پاشی برای استحکام بیشتر صورت می‌گیرد.

8) اجری تاسیسات ساختمان

پس از دیوارچینی در صفر تا صد ساختمان سازی، برای اجرای تاسیسات مانند لوله‌کشی‌های گاز، آب و برق‌کشی اقدام می‌شود. در صورت لزوم لوله آتشنشانی هم اجرا می‌شود.

9) گچ‌ و‌ خاک روی دیوار

گچ‌ و‌ خاک مرحله‌ای است که پیش از گچ‌کاری روی دیوار و سقف انجام می‌شود. گچ‌ و‌ خاک در واقع نقش پوشانندگی اتصالات را بر عهده دارد.

10) نصب چارچوب درها و پنجره‌ها

قدم بعد از گچ‌ و‌ خاک در مراحل ساخت ساختمان، نصب چارچوب درها و قاب پنجره‌هاست؛ که طبق مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، پنجره‌ها حتما باید دوجداره باشند تا پایان‌کار ساختمان صادر شود.

11) کف‌سازی

کف‌سازی یا همان کف پوشی به اجرای پوشش کف خانه گفته می‌شود، که معمولا از جنس سرامیک، سنگ، کاشی یا چوب هستند.

12) گچ‌کاری

پس از کف‌سازی، نوبت گچ‌کاری در مراحل ساخت ساختمان است. در این مرحله از ساختمان سازی، دیوارها و سقف تمام اتاق‌ها به جز قسمت‌هایی که کاشی شده‌اند، با گچ پوشانده می‌شود.

مراحل ساخت خانه

حال که با مراحل ساخت ساختمان آشنا شدیم، چند مرحله تکمیلی برای تبدیل آن به یک خانه واقعی را مرور می‌کنیم:

اجرای نما

در مراحل ساخت ساختمان و خانه، در حین گچ‌کاری یا بعد و یا قبل از آن می‌توان به اجرای نما پرداخت. نماس خانه می‌تواند از جنس سنگ، فلز، آجر، شیشه و سیمان باشد.

دکوراسیون داخلی و اجرای فضای سبز

پس از اتمام نازک‌کاری به اجرای دکوراسیون داخلی و فضای سبز اقدام می‌شود که آخرین مراحل ساختمان سازی به حساب می‌آید. این مرحله از ساختمان سازی معمولا شامل کابینت، کمد دیواری، نصب روشویی، وان، پکیچ‌رادیاتور، آیفون و … است.

کلام آخر

در این مقاله به بررسی تمام مراحل صفر تا صد ساختمان سازی به صورت مختصر اشاره شد. توضیحات درباره برخی مراحل که انجام آن بر عهده پیمانکار است به اختصار گفته شد، و به مراحلی که به عهده مالک یا کارفرما است بیشتر پرداخته شده است.