گل سنبل

گل سنبل یکی از زیباترین اجزای سفره هفت سین است که به رنگ‌های مختلف در سفره هفت‌سین قرار داده می‌شود. گل سنبل جزو تیره سوسنیان محسوب می‌شود که خاستگاه اصلی آن شرق دریای مدیترانه، ایران، ترکمنستان و آفریقای جنوبی است. در بین کشورهای اسلامی گل سنبل و در دو کشور ایران و ترکیه نفوذ عمیقی دارد. 

از آنجا که گل سنبل با آمدن بهار می‌روید، آن را به عنوان نماد بهار بر سر سفره هفت‌سین می‌گذارند. بدان معنا که بهار آمده و ما امید داریم زندگی ما نیز بهاری شود. گل سنبل خوش‌بو بوده و جنبه زینتی نیز دارد.

در مقاله گل سنبل و شرایط پرورش گل سنبل چه می خوانید:

• گل سنبل چه رنگهایی دارد؟
• انواع گل سنبل
  • گل سنبل هلندی
  • گل سنبل ولایتی یا پاریسی
  • گل سنبل رومی
• گل سنبل آبی
  • نگهداری گل سنبل آبی
• عمر گل سنبل
• زمان کاشت بذر گل سنبل
• کاشت سنبل
• نکات کاشت گل سنبل
• روش نگهداری پیاز گل سنبل برای سال بعد
• روش تکثیر گل سنبل

گل سنبل چه رنگهایی دارد؟

گل سنبل بعد از تشکیل برگ بر روی گیاه تشکیل می‌شود، معمولا به صورت خوشه‌ای قرار می‌گیرد و نام علمی آن Hyacinthus orientalis است. تعداد گل‌ سنبل بین 30 تا 50 عدد متغیر در هر شاخه است. هر گل دارای 6 گلبرگ است و تعداد کاسبرگ‌های آن 6 عدد یا بیشتر می‌باشد. گل سنبل معمولا به رنگ‌های سفید، صورتی، بنفش، قرمز، نارنجی، زرد و آبی وجود دارند. اما معمولا رنگ غالب گل سنبل، بنفش است. این گل دارای 6 پرچم و یک تخمدان است.

زمان کاشت بذر گل سنبل

انواع گل سنبل

گل سنبل عموما به سه دسته تقسیم می‌شود:

1. گل سنبل هلندی

گل سنبل هلندی به دو دسته گل سنبل هلندی پٌرپر و و کم پر تقسیم‌بندی می‌شود. خوشه گل سنبل هلندی پٌرپر کوچک‌تر و دانه‌های گل ریزتری دارد و از آن برای گل پیش‌رس استفاده می‌شود. تفاوت گل سنبل هلندی با انواع دیگر گل سنبل در پهنا و حجم خوشه گل است.

2. گل سنبل ولایتی یا پاریسی

گل سنبل ولایتی همان گل سنبل‌ ایرانی است که در ایام نوروز در ایران می‌کارند و به عنوان مظهر بهار و سرسبزی سر سفره هفت‌سین ایرانیان قرار می‌گیرد. پیاز گل سنبل ولایتی را از مازندران می‌آورند. خوشه‌های گل سنبل هلندی تنبل و تنک است و به زیبایی گل سنبل هلندی نیست، اما بوته‌های آن قوی‌تر و پرپشت تر از آن می‌باشد. رنگ گل سنبل ولایتی قفائی روشن یا سیر است.

3. گل سنبل رومی

بوته گل سنبل رومی کوچک‌تر و تنک‌تر از بوته انواع دیگر گل‌ سنبل است. این گل سنبل معطر و خوشبو بوده و غالبا به رنگ سفید است. گل سنبل رومی معمولا زودتر از گل سنبل هلندی باز می‌شود و از هر بوته آن فقط یک خوشه گل رشد می‌کند.

گل سنبل آبی

گل سنبل آبی از خانواده پونتدریاسه است و نام علمی آن Eichhornia Crassipes می‌باشد. گل سنبل آبی بومی آمریکای جنوبی بوده و ریشه‌های ارغوانی سیاه آزاد و ساقه راست با 8 تا 15 گل جذاب دارد. گل سنبل آبی عموما به رنگ صورتی بوده و دارای شش گلبرگ است. از مشخصه‌های این گل می‌توان به تولید زیاد و قابلیت دوام سی ساله آن اشاره کرد.

 در صورت رشد و تکثیر کنترل نشده گل سنبل آبی این گیاه می‌تواند باعث عدم رسیدن نور خورشید به گیاهان آبزی، ماهی‌ها و لاک‌پشت‌ها شده و موجب مرگ آن‌ها شود. اما در صورت تکثیر کنترل شده، این گیاه بسیار مناسب حوضچه‌های ساخته شده توسط انسان است زیرا باعث تمیزی و کمک به تامین اکسیژن آن می‌شود. این گل به وسیله دم‌برگ‌هایی که تغییر شکل یافته‌اند و به شکل اسفنجی درآمده‌اند می‌تواند روی سطح آب شناور بماند و به وسیله ساقه‌های رونده یا بندهای ریشه‌زا(استولون) تکثیر می‌شود. این گیاه گل‌های آبی رنگی شبیه گل سنبل پیازی تولید می‌کند. گل سنبل آبی نسبت به سرما بسیار حساس بوده و حتی تحمل زمستان‌های ملایم هم ندارد.

نگهداری گل سنبل آبی

گل سنبل آبی مواد غذایی مورد نیاز خود را به صورت محلول از آب جذب می‌کند. استفاده از کودهای کامل مایع به صورت دوز مصرفی یک در هزار و به صورت ماهانه یک بار برای این گیاه کاملا مناسب می‌باشد. گل سنبل آبی در هوای آزاد و نور متوسط رشد می‌کند. این گیاه معمولا در طول تابستان گل می‌دهد و ماندگاری گل‌های آن‌ کم و در حد یک روز است. در فیلیپین ساقه گل سنبل آبی پس از خشک و تبدیل به الیاف شدن برای ساخت کیف، کفش، تاج گل و ... کاربرد دارد. همچنین این گیاه در مخازن تولید انرژی و به روش بیوماس بسیار کارایی دارد.

برکه آب یکی از جاذبه‌های طبیعی است که صد در صد مورد توجه همگان به خصوص دوستداران طبیعت قرار می‌گیرد. در کنار برکه‌های آبی یا حوضچه‌های خانگی استفاده از گیاهانی مانند گل سنبل آبی، نیلوفرآبی، جگن و نخل مرداب را برای دیزاین آن فراموش نکنید.

عمر گل سنبل

گل سنبل عموما عمر کوتاهی دارد یعنی حدود یک ماه بعد از گل دادن، گل آن کم کم از بین می‌رود اما پیاز گل سنبل همچنان سالم باقی می‌ماند.

زمان کاشت بذر گل سنبل

بهترین زمان کاشت بذر گل سنبل اواخر پاییز تا اواسط زمستان است. اما اگر گل سنبل را برای مواردی مثل تزئین سفره هفت‌سین می‌خواهید، بهتر است چند روز مانده به عید پیاز آماده آن را از گلخانه‌ها و گلفروشی‌ها تهیه کنید. در مورد خرید پیاز گل سنبل حتما موارد زیر را در نظر بگیرید.

• پیاز گل سنبل نباید مریض و معیوب باشد.
• برای شناسایی پیاز گل سنبل سالم، پیاز سفت و سنگین را انتخاب کنید.
• احتمالا شما با دیدن پیاز گل سنبل نمی‌توانید رنگ گیاه را تشخیص دهید بهتر است از فروشنده بخواهید که شما را راهنمایی کند.
• به فروشنده اطلاع دهید که پیاز مخصوص باغچه یا گلدان می‌خواهید. زیرا این پیازها متفاوت‌اند.

کاشت سنبل

بهترین فصل برای کاشتن پیازهای گل سنبل در گلدان یا ظروف آب، ماه آبان و آذر است. با توجه به اینکه قصد کاشت سنبل در چه مکانی را دارید باید نکات متفاوتی را در نظر بگیرید:

کاشت گل سنبل در گلدان

اگر بخواهید زودتر از فروردین از گل سنبل استفاده کنید باید گلدان‌های 10 سانتی متری را با 5 سانت خاک رسی و شنی، 3 سانت کود کاملا پوسیده و 2 سانت ماسه شسته پر کنید. پیاز سنبل را به نحوی در گلدان قرار دهید که تمام آن در خاک قرار گیرد. گلدان‌ها را پس از آب دادن در زمین قرار دهید. حرارت زمین سبب می‌شود که پس از یک ماه یا یک ماه و نیم پیازها کاملا ریشه کرده و جوانه برگ‌ها پدیدار شود. سپس گلدان‌ها را بیرون آورده، در گلخانه معتدل قرار دهید تا رشد کرده و گل‌های آن باز شود.

کاشت گل سنبل در آب

هنگام کاشت گل سنبل در آب، پیاز مخصوص و ظرف مناسب را از گل‌فروشی خریداری کنید. پیاز را در ظرف پر از آب بگذارید و مقدار کمی خاک ذغال روی آن بریزید. استفاده از ذغال جهت جلوگیری از فاسد شدن آب است. بهتر است این گیاه را در تاریکی قرار دهید البته اگر تنها ریشه گیاه هم در تاریکی باشد کافی است. می‌توانید به جای خاک ذغال از یک قطعه کامل ذغال هم استفاده کنید. هنگام کاشت پیاز گل سنبل در آب حتما دقت داشته‌باشید که قبل از بیرون آمدن برگهای گیاه، پیازها کاملا ریشه خود را در آب منتشر کرده باشند، سطح آب ظرف مماس با ته پیاز بوده و فقط ریشه گیاه در آب باشد.

کاشت گل سنبل در خاک

برای کاشت گل سنبل در خاک حتما به میزان سردی هوا توجه نمایید. زیرا سردی زیاد هوا موجب یخ زدن پیاز گل سنبل می‌شود. در ماه آبان و آذر در عمق 15 سانتی‌متری و اگر درجه سردی هوا بیشتر است در عمق پایین‌تر اقدام به کاشت پیاز گل سنبل نمایید. در هرسال پس از جدا کردن گل سنبل باید نیمی از برگ‌های آن را بریده و در ماه خرداد و تیر که برگهای باقیمانده زرد و خشکیده‌اند، پیازها را از زمین خارج کنید و چند روز در معرض هوای آزاد قرار دهید تا رطوبت آن گرفته شود سپس آن‌ها را در یک انبار یا محفظه خشک و تاریک برای کاشت سال بعد قرار دهید.

نکات کاشت گل سنبل

به نکات زیر در مراحل مختلف کاشت گل سنبل حتما توجه کنید:

نکات گل سنبل، نور

گل سنبل در مراحل مختلف کاشت به میزان نور متفاوتی نیاز دارد. هنگام جوانه زدن گل سنبل به مدت 10 روز آن را در یک محل تاریک و دمای 24 درجه سانتی گراد قرار دهید. پس از گذشت این 10 روز، گل سنبل به نور بسیار زیادی احتیاج دارد، بهتر است آن را در پرنورترین قسمت منزل‌تان قرار دهید.

نکات گل سنبل؛ آبیاری

گل سنبل به آبیاری زیادی احتیاج ندارد بهتر است هر وقت که سطح خاک خشک شد، آبیاری کنید. مواظب باشید که آبیاری زیاد گل سنبل موجب پوسیده‌شدن پیاز آن می‌شود.

نکات گل سنبل؛ نگهداری

گل سنبل یک گیاه دائمی نیست. نباید توقع داشته باشید که برای همیشه بماند اما می‌توانید بعد از خشک شدن گل، پیاز آن را از خاک بیرون آورده ساقه آن را قطع کنید و در یک مکان تاریک و خشک برای سال آینده نگه‌دارید. اگر محل زندگی شما دارای زمستان‌های سرد است و یخبندان‌های شدید دارد. می‌توانید برای محافظت از پیاز گل سنبل یک لایه مالچ بر روی خاک آن بکشید.

بهتر است برای تامین نیاز غذایی گل سنبل برنامه یکساله برای افزودن کمپوست داشته‌باشید. در فصل‌های خشک حتما خاک گل سنبل را مرطوب نگه‌دارید. پس از اتمام دوره گلدهی گل سنبل، می‌توانید گل را از ساقه جدا کنید جهت تغذیه سوخک‌ها به برگ‌ها دست نزنید، اجازه دهید برگ‌ها خودشان به صورت طبیعی خشک شوند.

نکات گل سنبل؛ خاک

برای پرورش گل سنبل باید از خاک غنی، مرطوب و دارای زهکش استفاده کنید. برای غنی کردن خاک از مقداری کود آلی استفاده کنید و مطمئن شوید که کود با خاک به خوبی مخلوط شده‌است. پیاز را در عمق 24 سانتی‌متری در خاک بکارید و هر پیاز را با فاصله 6 تا 9 سانتی متر از یکدیگر در خاک بکارید.

روش نگهداری پیاز گل سنبل برای سال بعد

برای نگهداری پیاز گل سنبل برای سال بعد لازم است گل سنبل برای گلدهی مجدد، یک دوره گرمایی سالانه و یک دوره سرمایی را تجربه کند. یعنی باید پس از گذراندن گرمای تابستان، سرمای زمستانی را نیز تجربه کند تا گل بدهد. به منظور نگهداری از پیاز گل سنبل برای سال بعد، پس از خشک شدن گل سنبل، پیاز را از گلدان خارج کنید و در روزنامه یا گونی پیچیده و در محل خنک مانند انباری یا یخچال نگهداری کنید. دمای نگهداری پیاز سنبل بین 5 تا 10 درجه سانتی‌گراد است.

روش تکثیر گل سنبل

سه نوع روش کلی تکثیر گل سنبل وجود دارد:

• تکثیر گل سنبل از طریق بذر پاشی:

بذرسنبل حالت کاغذی دارد و تکثیر گل سنبل به روش بذرپاشی حدود 4-6 سال زمان نیاز دارد تا گیاه گل دهد. سوخ گل سنبل یکساله است و معمولا کیفیت گل‌های آن در سال دوم مطلوب نمی‌باشد. تعداد سوخک‌های تولید شده توسط گل سنبل معمولا کم است. برای تولید سوخک بیشتر می‌توانید از دیگر روش‌های تکثیر گل سنبل استفاده کنید.

• تکثیر گل سنبل از طریق ته‌برداری:

تکثیر گل سنبل به روش ته‌برداری روش ماهرانه‌ای است که در آن با استفاده از یک چاقوی انحنادار، صفحه پایگاهی سوخ را به صورت افقی برش می‌زنند. سپس سوخک‌های تولید شده در قسمت‌های برش را به صورت جدا کشت می‌کنند.

• تکثیر گل سنبل از طریق ته شکافی:

در روش تکثیر گل سنبل ته شکافی، به منظور تولید سوخک بیشتر، با استفاده از چاقو برش‌هایی در صفحه پایگاهی سوخ ایجاد می‌شود. بعد از برداشت گل‌ها، برگ‌های گیاه سنبل را به منظور تغذیه سوخ نگه می‌دارند سپس در فصل تابستان بعد از خارج کردن سوخ از تیمارهایی نظیر تیمار دمایی برای زود گلدهی استفاده می‌کنند.

گل سنبل یکی از سینهای هفت سین سفره هر ساله ایرانیان است و از آن به عنوان گل عید یاد می‌شود. گل سنبل در بین مردم کشورمان از دیرین جایگاه ویژه‌ای داشته‌است. آخرین روزهای سال بهترین زمان برای باغبانان و عاشقان گل و گیاه است که می‌خواهند این گل زیبا را در منزل خود داشته ‌باشند.