دیگ فولادی چیست؟ آشنایی با کاربرد و انواع دیگ فولادی در موتورخانه

دیگ فولادی چیست و چه کاربردهایی دارد؟ شاید این سوالی باشد که ذهن شما را درگیر کرده باشد. پس جایی نروید تا با انواع دیگ فولادی، قیمت دیگ فولادی، مشخصات فنی دیگ آبگرم فولادی آشنا شوید.

شناخت عملکرد و کاربرد دیگ فولادی در نصب موتورخانه شوفاژ، روند راه اندازی و طرز کار موتورخانه، عیب یابی و تعمیر موتورخانه و انواع سیستم گرمایشی وابسته به آن مثل تعمیر شوفاژ نقش پر رنگی دارد.

بنابراین قصد داریم در این مقاله تمامی زیر و بم دیگ فولادی را که برای شما درآورده‌ایم در خدمت شما قرار دهیم.

دیگ فولادی چگونه کار می‌کند؟

دیگ فولادی و دیگ چدنی، به صورت کلی دستگاهی است که در آن با گرمای حاصل از سوختن گاز، گازوئیل حرارت به سیال درون آن انتقال می‌یابد.

انواع دیگ فولادی از دیگ‌های متداول در موتورخانه شوفاژ هستند که در روند سرویس وتعمیر شوفاژ خانه تاثیر بسزایی دارند و به عنوان یکی از اجزای اصلی موتورخانه ساختمان نیز مطرح می‌شوند.

در هنگام تعیین ابعاد فونداسیون موتورخانه و همین طور نصب رادیاتور شوفاژ، توجه به وضعیت دیگ فولادی و نحوه نصب تجهیزات وابسته به آن در استفاده بهینه از انواع سیستم گرمایشی وابسته تاثیر بسزایی دارد.

منظور از سیال دیگ فولادی چیست؟

منظور از سیال داخل دیگ فولادی، در واقع ماده‌ای است که قرار است حرارت را گرفته و به جاهای دیگر انتقال دهد مانند: آب، بخار، روغن و غیره. 

منظور از پاس دیگ فولادی چیست؟

پاس در دیگ فولادی و هر نوع دیگ دیگر که وظیفه انتقال حرارت را دارند؛ به معنای عبور و جا به جایی است. هر بار که شعله طول دیگ را طی میکند اصطلاحا می‌گویند یک پاس رخ داده است.

همچنین لوله‌هایى که گازهاى حاصل از عمل احتراق، بعد از خارج شدن از کوره، از آنها عبور کرده، به جلو هدایت مى‌شود، لوله‌هاى پاس دوم نامیده مى‌شوند.

ساختار دیگ فولادی آبگرم

• پوسته یا بدنه بویلر: پوسته دیگ فولادی وظیفه نگه داری حجم آب داخل دیگ را به عهده دارد.
• کوره اصلی : کوره اصلی دیگ فولادی، اولین مرحله ورود سوخت مشتعل شده به داخل بویلر را به عهده دارد. بنابراین در حین تعمیر مشعل گازی موتورخانه باید به این بخش توجه ویژه داشت. 
• کوره فرعی: کوره فرعی در بویلرهای آبگرم ظرفیت بالا (سه پاس)
• لوله های پاس های حرارتی
• درب ها، پایه ها و اتصالات بویلر فولادی آبگرم
• شیر اطمینان: با توجه به ظرفیت فشار کار دیگ، علاوه بر اتصال لوله انبساط ( توسط کارخانه) یک یا دو عدد شیر اطمینان حساس( در مقابل فشار) بر روی آن نصب می‌گردد.
• شیر تخلیه: در پایین ترین قسمت بدنه دیگ، یک عدد شیر برای تخلیه آب داخل آن، (شیر پایین رادیاتور شوفاژ چیست) نصب می‌گردد.
• دریچه بازدید: منظور سهولت بازدید و رسوب زدایی در بدنه دیگ های فولادی به تناسب ظرفیت آنها معمولا سه نوع دریجه قرار داده می‌شود
• محفظه دود جهت خارج شدن گازهای سوختنی
• پوشش(کاور): بر روی عایق بدنه، پوششی از ورق آلومینیوم و یا ورق فولادی رنگ شده کشیده می‌شود.
• شاسی: اکثر دیگ های فولادی در کارخانه بر روی پایه یا شاسی نصب می‌گردند. در شکل زیر یک دیگ فولادی آب گرم لوله آتش ساخت ویزمن و قسمت های مختلف آن نشان داده شده است.

انواع دیگ فولادی از نظر کاربرد

برای تعمیر شوفاژخانه لازم است تا با انواع دیگ فولادی آشنایی داشته باشید. دیگ‌های فولادی بر اساس کاربرد به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• دیگ‌های آب گرم (واتر تیوب)
• دیگ‌های بخار (فایز تیوب)

برای اینکه بفهمیم دیگ فولادی چیست باید بدانیم که عملکرد و سیستم فایر تیوب‌ها و واتر تیوب‌ها با هم متفاوت است. با این حال هر دوی آن‌ها می‌توانند به خوبی آب گرم مورد نیاز ساختمان را فراهم کنند.

فایر تیوب

فایر تیوب (Fire Tube) یا دیگ‌های آتش لوله، دیگ‌هایی هستند که منبع حرارت در آن‌ها احتراق سوخت و تولید گاز داغ است. این گازهای داغ از درون لوله‌های فلزی عبور می‌کنند و در تماس با آب قرار می‌گیرند.

بنابراین دمای آب را بالا می‌برند. طراحی داخل دیگ فولادی فایر تیوب به این صورت است که حرارت به طور مستقیم از گازهای داغ به آب منتقل می‌شود.

در فایر تیوب‌ها به سرعت آب به دمای مطلوب می‌رسد. همچنین طراحی و نگهداری از این دیگ‌های فولادی راحت‌تر است. با این حال برای ظرفیت‌های زیاد طراحی نشده‌اند.

دیگ های فولادی واتر تیوب

در معرفی دیگ فولادی از نوع واتر تیوب (Water Tube) باید گفت که حرارت حاصل از احتراق به طور مستقیم با آب در تماس قرار نمی‌گیرد. در این دیگ‌ها، طراحی به این صورت است که آب از داخل لوله عبور کرده و گاز از خارج آن عبور می‌کند.

بنابراین زمان افزایش پیدا کردن دما نسبتا زیاد است اما در مقابل انتقال حرارت به صورت یکنواخت‌تری انجام می‌شود. در واتر تیوب زمان و هزینه بیشتری برای راه‌اندازی دیگ مورد نیاز است.

با این حال این امکان وجود دارد که بتوان آب گرم را با ظرفیت بالاتری فراهم کرد. به همین دلیل معمولا از واتر تیوب برای گرم کردن آب در مجتمع‌های بزرگ استفاده می‌شود.

دیگ‌های فولادی مزیت‌های زیادی دارند

• طول عمر دیگ فولادی بالا است.
• ظرفیت دیگ فولادی تقریبا نامحدود است.
• دیگ فولادی قابلیت تحمل شوک های حرارتی را دارند.
• دیگ های فولادی قابلیت تولید بخار با فشار و دمای بالا را دارند و دیگ های لوله آتش تا ارتفاع ساختمان 120 متر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• دیگ های فولادی بازده بالایی دارند.

معایب بویلرهای فولادی چیست؟

1. دیگ های فولادی قیمت بالایی نسبت به دیگ های چدنی دارند( تقریبا 2 برابر).
2. حمل دیگ های فولادی بسیرا مشکل است.
3. هزینه تعمیر دیگ فولادی بالا است.
4. ظرفیت آنها ثابت و غیر قابل تغییر است.

دیگ فولادی چه کاربردهایی دارد؟

بعد از اینکه متوجه شدیم دیگ چیست و با انواع دیگ فولادی آشنا شدیم، وقت آن است که به سراغ کاربردهای آن برویم. از دیگ فولادی علاوه بر مصارف خانگی در صنایع مختلفی استفاده می‌شود:

• صنایع نفت و گاز: یکی از بزرگترین صنایعی که از دیگ فولادی در آن استفاده می‌شود، صنعت نفت و گاز است. در این صنعت برای تولید گرما و بخار مایعات از دیگ‌های فولادی استفاده می‌کنند.
• صنایع شیمیایی: در معرفی دیگ فولادی باید به این موضوع اشاره کنیم که یکی از کاربردهای مهم آن در صنایع شیمیایی است. در این صنعت نیز مانند نفت و گاز از دیگ فولادی برای تولید بخار و گرمای مایعات استفاده می‌شود.
• نیروگاه‌ها: در نیروگاه‌ها برای تامین انرژي الکتریکی و تولید بخار از دیگ‌های فولادی استفاده می‌شود.
• صنایع غذایی: در صنایع غذایی برای فرایندهایی مانند تولید روغن‌ها و شیرینی‌ها از دیگ فولادی استفاده می‌کنند و با آن انرژي الکتریکی را تامین و بخار تولید می‌کنند.

در صنایع و مصارف خانگی ممکن است دیگ فولادی آسیب ببیند؛ همین موضوع می‌تواند علت سرد شدن آب گرم مصرفی موتورخانه شود و باید بلافاصله آن را تعمیر کرد.

مشخصات فنی دیگ فولادی

دیگ های فولادی نیز مانند هر نوع تجهیزات دیگر دارای یک سری مشخصات فنی است. در واقع استاندارد های بین‌المللی ساخت مخزن‌های تحت فشار و گرما باید در ساخت دیگ آب گرم فولادی رعایت گردد.

• استفاده از آلیاژ مخصوص: استفاده از فولاد آلیاژی مخصوص جهت تولید مخزن‌های تحت‌فشار و حرارت است. از جمله دیگ آبگرم فولادی و دیگ آب داغ.
• لوله های بدون درز: لوله‌های مخزن‌های تحت‌فشار و گرما از جنس لوله‌های آتشخوار بی‌درز باشد.
• تولید شده توسط برندهای معتبر: دیگ‌های آب گرم فولادی باید مطابق با نقشه و دستورالعمل طراحی و ساخت دیگ آب گرم یا داغ توسط برندهای تائید شده بین‌المللی باشد.
• ضخامت فولاد: بویلر دیگ فولاد از جنس فولاد است که با توجه به نیاز مشتری ضخامت دیگ بخار فولادی تغییر می‌کند. لوله‌های آتشخوار دیگ های فولادی نیز بدون درز است که برای بازدهی حرارتی و راندمان بالاتر محفظه احتراق یا کوره می‌توان از انواع مشعل استفاده نمود.
• تعبیه شاسی: شاسی هم به نوبه خودش جهت نصب دیگ فولادی و حمل آسان و انواع شیرهای بویلر صنعتی شیر تخلیه و شیر فشار شکن اطمینان دودکش برای هدایت گازهای اضافی به خارج دیگ تعبیه شده است.
• عایق حرارتی: عایق حرارتی دیگ فولادی روی بدنه هم برای افزایش بازده و راندمان قرار داده اند.

اجزای دیگ فولادی

بسیاری از افراد می‌دانند که دیگ آب گرم چیست اما با دیگر اجزای دیگ فولادی آشنایی ندارند. آشنایی با اجزای مهم موتورخانه به شما کمک می‌کند تا در زمان بروز مشکل، سریع‌تر آن را پیدا کنید.

در نتیجه می‌توانید با کمک تعمیرکارهای خدمت از ما، مشکل را نیز برطرف کنید. به صورت کلی اجزای دیگ فولادی شامل موارد زیر می‌شود:

• بدنه اصلی دیگ فولادی
• کوره؛ بخشی که در ان سوخت سوزانده می‌شود
• مشعل‌ها؛ موظف به انتقال سوخت به کوره و ایجاد اشتعال
• فایر تیوب یا اسموک تیوب
• واتر تیوب
• شیرهای اطمینان
• فشار سنج
• دما سنج
• پمپ تغذیه
• شیر تغذیه آب
• شیر تخلیه
• منیفولد؛ توزیع آب یا بخار به سیستم
• فیلتر سوخت
• جمع‌کننده و توزیع کننده آب
• جمع کننده و توزیع کننده بخار
• دودکش
• دمنده هوا
• عایق حرارتی
• جریان سنج
• سیستم تصفیه آب
• شیر خودکار تخلیه هوا
• دیگ اندازه‌گیر شعله

اجزای بسیاری هستند که هرکدام از آن‌ها باید به صورت دوره‌ای سرویس شوند. به همین دلیل به صرف اینکه می‌دانید دیگ فولادی چیست، نمی‌توانید تعمیرات و سرویس دوره‌ای انجام دهید. برای این کار باید حتما به تعمیرکار متخصص دیگ فولادی و موتورخانه مراجعه کنید.

این مساله در مورد عیب یابی مشعل ایران رادیاتور هم صدق می‌کند. در صورتی که از یک تعمیرکار باتجربه کمک بگیرید، همه این موارد به راحتی قابل انجام هستند.

نکات مهم انتخاب و خرید انواع دیگ آبگرم فولادی

همانطور که گفته شد، دیگ های آبگرم فولادی صرف نظر از ظرفیت، ابعاد و فشار کار به انواع "فایرتیوپ" و "واترتیوپ" نیز تقسیم می‌شوند.

حال برخی از تولیدکنندگان به منظور افزایش این سطوح تبادل حرارت در دیگ های آب گرم فولادی و بخار، طبق روش‌ها و نقشه‌های اجرایی استاندارد از سطح انتهای دیگ فولادی نیز برای گردش آب و تبادل حرارت استفاده می‌کنند.

به این دیگ ها عقب خیس یا "Wet Back"شهرت پیدا کرده اند، بدیهی است این نوع دیگ های فولادی از نظر هزینه ساخت و راندمان تبادل حرارت دارای مزیت بیشتر و قیمت تمام شده بیشتری نسبت به دیگ های "Dry Back" می‌باشند.

نکات مهم هنگام نصب دیگ آبگرم فولادی

اگر بخواهیم بدانیم که دیگ آب گرم چیست باید با مجموعه‌ای از نکات مهم در زمینه نصب آن نیز آشنا باشیم. دیگ فولادی از آن جهت اهمیت دارد که اگر به درستی نصب نشود، در آینده نزدیک برای موتورخانه مشکل ایجاد می‌کند.

به همین دلیل توجه به نکات زیر می‌تواند کمک کننده باشد:

• انتخاب فضای مناسب: برای دیگ آبگرم فولادی باید فضایی در نظر گرفته شود که امکان تعمیرات آن راحت باشد. همچنین هوا به خوبی در اطراف آن جریان داشته و محیط خشک باشد.
• انجام اتصالات صحیح: اتصالات لوله کشی شامل ورودی‌ها و خروجی‌ها باید به درستی متصل شوند. اتصال مناسب باعث می‌شود تا لوله‌ها بتوانند دماها و فشارهای بالا را بهتر تحمل کنند.
• نصب سیستم ایمنی: برای حفظ امنیت موتورخانه باید از سنسورهای امنیتی، ترموستات و کنترل‌ کننده‌های دما و فشار استفاده شود.
• تراز بودن پایه: یک نکته مهم دیگر این است که حتما باید پایه‌های دیگ فولادی محکم و تراز باشد. در صورتی که به تراز بودن توجهی نشود، فشار و دمای آب به صورت نامناسب توزیع می‌شود.
• سرویس دوره‌ای: حتما باید سرویس دوره‌ای موتورخانه و دیگ آبگرم فولادی انجام شود. با سرویس دوره‌ای مشکلات احتمالی پیشاپیش برطرف شده و سیستم هرگز از کار نمی‌افتد.

به همین دلیل مهم است که مراحل نصب دیگ فولادی و هواگیری شوفاز موتورخانه ای را به افراد متخصصی بسپارید که حداقل بدانند دیگ فولادی چیست.

تیم افراد متخصص در زمینه موتورخانه در خدمت از ما، همگی مهارت بالایی در نصب، راه‌اندازی و تعمیرات دارند. بنابراین شما می‌توانید برای سرویس دوره‌ای و انجام تعمیرات از آن‌ها کمک بگیرید. 

نکاتی که موجب افزایش طول عمر دیگ فولادی می‌شود

تعمیر مداوم دیگ فولادی هزینه بسیار زیادی دارد. به همین دلیل لازم است نکاتی را رعایت کنیم که در مجموع باعث افزایش طول عمر این وسیله شود.

یکی از اولین و مهم‌ترین نکات این است که باید با تفاوت دیگ فولادی و چدنی آشنا باشید. دلیل اهمیت چنین موضوعی این است که روش‌های تعمیر و نگهداری آن‌ها با هم متفاوت است.

در ادامه به بررسی نکات مهم دیگر می‌پردازیم:

• باید دمای داخل دیگ فولادی را در محدوده توصیه شده نگه دارید. این کار از بروز آسیب و فشار بیش از حد جلوگیری می‌کند.
• سرویس دوره‌ای برای انواع دیگ فولادی باید انجام شود تا اگر رسوبی تشکیل شده باشد، به سرعت تمیز شود.
• در معرفی دیگ فولادی گفته می‌شود که حتما باید فشار داخل آن با دستورالعمل‌های سازنده تطابق داشته باشد. فشار بیش از اندازه باعث بروز انفجار داخل موتورخانه می‌شود.
• سیستم‌های نظارتی باید روی دیگ‌های فولادی فعال باشند به خصوص اگر در محیط صنعتی از آن استفاده می‌شود. نظارت مداوم از خرابی‌های جدی جلوگیری می‌کند.
• سوخت ورودی به داخل دیگ کیفیت بالایی داشته باشد تا فرایند سوختن ناقص انجام نشود.
• در مسیرهای مختلف از شیرهای اطمینان استفاده شود تا در مواقع ضروری بتوان آن‌ها را به طور کامل بست.
• در داخل موتورخانه یا اطراف دیگ‌های فولادی از عایق مناسب استفاده شود. عایق از هدررفت انرژي جلوگیری کرده و فشار روی سیستم را کاهش می‌دهد.

قیمت دیگ آبگرم فولادی چقدر است؟

قيمت ديگ آبگرم فولادی به فاكتورهاي متعددی ازجمله؛ مدل و انواع دیگ فولادی، ظرفیت حرارتی دیگ، ظرفیت تحمل فشار دیگ، شرکت سازنده دیگ بستگی دارد.

به طور مثال قیمت دیگ فولادی 1000 کیلوکالری، بین 10تا 16میلیون متغیر باشد و یا دیگ های فولادی با ظرفیت های بالاتر هزینه بالایی داشته باشد.