شیر پایین رادیاتور شوفاژ چیست؟

شاید برایتان سوال باشد شیر پایین رادیاتور شوفاژ چیست؟ سرویسکاران ما اغلب در موقع تعویض شیر رادیاتور شوفاژ یا حین نصب رادیاتور شوفاژ مخاطب چنین سوالی قرار می‌گیرند. به خصوص اگر افراد دنبال علت آب دادن رادیاتور شوفاژ باشند در مورد شیر رفت رادیاتور یا بستن رادیاتور شوفاژ، شیر رفت و برگشت پکیج، نحوه تخلیه آب رادیاتور شوفاژ کنجکاوی زیادی می‌کنند.

در این مطلب بصورت کامل و به زبان ساده نکات مربوط به شیر پایین رادیاتور شوفاژ و شیر رفت و برگشت رادیاتور بیان شده است. پس برای یافتن جواب این سوال که شیر پایین رادیاتور شوفاژ چیست و نقش آن در تخلیه آب رادیاتور شوفاژ به چه صورت است، با ما همراه باشید.

گاهی اوقات مشکل رادیاتور شوفاژ به علت هواگرفتن رادیاتور شوفاژ است و لازمست کار هواگیری شوفاژ انجام شود و ربطی به شیر پایین رادیاتور شوفاژ ندارد.

شیر پایین رادیاتور شوفاژ چیست؟

شیر رفت و برگشت رادیاتور اغلب در پایین رادیاتورها تعبیه می‌شوند. به همین دلیل خیلی از افراد به آن شیر پایین رادیاتور شوفاژ می‌گویند. اما گاهی در برخی از مدل‌ها این شیر دقیقا زیر شیر ورودی رادیاتور نصب می‌شوند که مورد دوم بیشتر در مدل‌های قدیمی دیده می‌شود.

یکی از موارد ضروری در تعمیر رادیاتور شوفاژ بررسی وضعیت شیر پایین رادیاتور است. بطورکلی سه نوع شیر در رادیاتور شوفاژ به کار می‌رود: اول شیر هواگیری (bleed valve)، شیر برگشت آب (radiator lockshield valve) و شیر کنترل یا شیر رفت رادیاتور (radiator valve یا thermostatic radiator valve).

اکثر افراد به شیر پایین رادیاتور شوفاژ، شیر رفت و برگشت رادیاتور می‌گویند که نقش آن بازگرداندن آب به پکیج به منظور گرم کردن مجدد آن است. در واقع رفت و برگشت آب به رادیاتور، توسط دو شیر قابل تنظیم و کنترل است.

اغلب چون ما با شیر پایین رادیاتور شوفاژ کاری نداریم تصوری از کارکرد آن نداریم؛ ولی لازم است بدانیم شیر پایین رادیاتور چیست تا در صورت نیاز بتوانیم با آن کار کنیم. گاهی این شیرها را شیر زانویی نیز می‌گویند. این نکته را مدنظر داشته باشید که در برخی مدل‌ها و برندهای رادیاتور ممکن است جای شیرها متفاوت باشد، اما جای شیر رفت و برگشت پکیج ایران رادیاتور نیز درست مانند اکثر رادیاتورها در زیر شوفاژ قرار دارد. پس از پیدا کردن آن، می‌توانید میزان آب برگشتی به پکیج را تنظیم و کنترل کنید. از این طریق، میزان گرمایش هر رادیاتور را تحت کنترل خواهید داشت.

کاربرد شیر رفت و برگشت رادیاتور یا شیر پایین رادیاتور شوفاژ چیست؟

شیر پایین رادیاتور شوفاژ، که به آن شیر زانویی هم می‌گویند، یکی از شیرهای مهم سیستم گرمایشی شوفاژ است. چون این شیر نقش بالانس کننده جریان آب در رادیاتورها را به عهده دارد. این شیرها وظیفه مراقبت از جریات آب در گردش در شوفاژها را دارند و به این طریق مقدار گرمای متعادلی را در سطح رادیاتورهای خانه ایجاد می‌کنند.

• شیر رفت و برگشت و یا شیر پایین رادیاتور، میزان آب برگشتی به سمت پکیج و یا موتورخانه را تنظیم می‌کند. عده‌ای تصور می‌کنند که این شیر کاربردی ندارد. از این رو ممکن است آنها را ببندند. 
• شیر برگشت رادیاتور شوفاژ وظیفه تعادل آب و دما را بر عهده دارند. بنابراین گاهی اوقات علت گرم نشدن شوفاژ به ایراد در این قطعه مرتبط است. 
• شما می‌توانید با کم کردن میزان برگشتی آب در یک رادیاتور، به سایر رادیاتورهای متصل کمک کنید تا زودتر گرم شوند.
• اگر یک رادیاتور در فاصله دورتری از پکیج یا موتورخانه تعبیه شده است و دیرتر گرم می‌شود، با تنظیم فشار خروجی و ورودی در سایر رادیاتورها می‌توانید گرمایش آن را تسریع کنید.
• با تنظیم شیر پایین رادیاتور، میتوان سرعت گرم شدن تمام رادیاتورهای خانه را کنترل کرد.

پس متوجه شدید نقش شیر پایین رادیاتور شوفاژ چیست و حالا می‌توانید از آن برای کم کردن فشار ورودی و خروجی استفاده کنید.

[مطلب پیشنهادی: مقاله تعمیر مشعل گازی موتورخانه]

چرا شیر پایین رادیاتور شوفاژ اهمیت دارد؟

در سیستم گرمایشی شوفاژ، آب سرد وارد پکیج یا موتورخانه می‌شود و پس از گرم شدن تا دمای تنظیم شده دستگاه، وارد لوله‌ها شده و به سمت رادیاتورها پمپ می‌شود. اینکه دمای اتاق تا چه حد گرم شود، کاملا به سرعت عبور و زمان ماندن آب گرم در رادیاتورها بستگی دارد. بنابراین شیرهای ورودی و خروجی رادیاتور، از جمله شیر پایین رادیاتور شوفاژ یا شیر رفت و برگشت رادیاتور نقش بسیار مهمی در گرمایش ساختمان دارد. با تنظیم آن می‌توانید تعادل مطلوب را در سیستم گرمایشی منزل خود ایجاد کنید.

در مورد نقش شیر رفت و برگشت رادیاتور، اطلاعاتی دستگیرمان شد. حالا که متوجه شدیم شیر پایین رادیاتور شوفاژ چیست، بد نیست کمی در مورد سایر مواردی که به رادیاتور و شیرهای آن مربوط می‌شود، اطلاعات کسب کنیم:

• شیر رفت رادیاتور
• روند هواگیری موتورخانه شوفاژ
• علت اب دادن شیر شوفاژ
• شیر بالای رادیاتور شوفاژ
• نشتی شیر رادیاتور شوفاژ
• بسته بودن شیر برگشت رادیاتور
• علت آب دادن شیر رادیاتور شوفاژ
• بستن رادیاتور شوفاژ
• اب دادن شیر رادیاتور
• تخلیه آب رادیاتور شوفاژ

دو تا از مشکلات شیر پایین رادیاتور شوفاژ پوسیدگی و یا جرم گرفتگی شیر است. مثلا در اثر پوسیدگی ممکن است آب از ناحیه اطراف شیر بیرون بزند. در چنین مواقعی می‌توان شیر اصلی را بست و با گذاشتن تشت در زیر محل ریزش آب منتطر آمدن سرویسکار شد. اگر هم از نقص شیر مطمئن هستید می‌توانید با اطلاع از مدل و شماره شیر اقدانم به تعویض آن نمایید. اما توصیه ما این است که این کار را به سرویسکاران با تجربه بسپارید و از خود درمانی پرهیز کنید.

در برخی موارد نیز به دلیل رسوبات سخت شده در داخل شیر این شیر برگشتی قادر به انجام وظایف خود نیست. شاید در این موارد نیاز به اسید شویی لوله‌های مرتبط با شیر پایین و تمیز کردن خود شیر باشد.

برخی مواقع نیز مشکل آب دادن شیر پایین رادیاتور شوفاژ به علت خوب بسته نشدن باشد. بنابراین در موقع چک کردن شیرها مطمئن شوید که ایراد چنین موارد جزیی نباشد و بدون دلیل هزینه‌ای به شما تحمیل نگردد.

انواع شیر رادیاتور شوفاژ

گفتیم که بطور کلی در هر رادیاتور سه شیر برای ورود آب گرم، خروج و برگشت آب سرد به پکیج یا موتورخانه و شیر هواگیری وجود دارد. شیر کنترل، که همان شیر تنظیم سرعت آب گرم ورودی است، انواع متفاوتی دارد. از طرفی، شیر برگشت آب رادیاتور علاوه بر آنچه گفتیم، کارکرد دیگری هم دارد.

یکی از انواع شیر بالای رادیاتور شوفاژ، شیر سوپاپدار است که در ادامه توضیحات آن را می‌بینید. نوع دیگر شیر ورودی، شیر ترموستاتیک رادیاتور است. شیر تخلیه آب رادیاتور شوفاژ، سومین دسته از انواع شیرهای رادیاتور شوفاژ است. توضیحات تکمیلی را در ادامه ملاحظه می‌فرمایید:

شیر ترموستاتیک رادیاتور

شیر ترموستاتیک رادیاتور (TRV یا thermostatic radiator valve)، یک نوع شیر کنترل جریان ورودی آب گرم به رادیاتور است که به صورت خودکار سرعت ورود آب گرم را بر اساس دمای اتاق تنظیم می‌کند. برای بهینه کردن مصرف انرژی شوفاژ، استفاده از این نوع شیر کنترل بسیار توصیه می‌شود.

[مطلب پیشنهادی: ترموستات چیست]

شیر سوپاپ‌دار

یک نوع رایج شیر بالای رادیاتور، شیر کنترل سوپاپ دار است و با چرخاندن آن می‌توانید جریان آب ورودی به رادیاتور را کم یا زیاد کنید. در نتیجه به وسیله شیر سوپاپ دار می‌توانید دمای رادیاتور و گرمای محیط را تنظیم کنید.

شیر تخلیه آب رادیاتور شوفاژ

این شیر همان شیری است که در قسمت پایین رادیاتور نصب می‌شود. گفتیم که وظیفه‌ شیر رفت و برگشت رادیاتور تنظیم آب برگشتی به پکیج یا موتورخانه‌ مرکزی است. این شیر با تنظیم آب برگشتی، تعادل عامل حرارت در سیستم را برقرار نگه می‌دارد. این شیرها کارکرد ثابتی دارند و کم‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند، به همین دلیل کمتر سراغ آن‌ها می‌رویم و ناشناخته هستند. کارکرد دوم این شیر، تخلیه آب رادیاتور است.

تخلیه آب رادیاتور شوفاژ فرایند مهمی در روند نگهداری از رادیاتور است. از شیر خروجی برای تخلیه آب رادیاتور شوفاژ استفاده می‌شود. به وسیله آچار مخصوص شوفاژ، می‌توانید شیر تخلبه آب رادیاتور شوفاژ را باز کنید و آب رادیاتور خانگی را تخلیه کنید.

تخلیه آب رادیاتور شوفاژ چگونه است؟

دقت کنید که در برخی مواقع لازمست تا آب رادیاتور و شوفاژ کاملاً تخلیه شود، که عبارتند از:

• نیاز به تعمیر یا تعویض رادیاتور
• جابجایی رادیاتور
• توزیع نامتوازن حرارت در قسمتهای رادیاتور (که با هواگیری رفع نشده است)
• شروع فصل تابستان

تخلیه کردن آب درون رادیاتور کار سختی نیست، تنها لازمست که کمی دقت کنید و همچنین مطمئن باشید که مکان دقیق و شکل شیرهای رادیاتور را می‌شناسید. مراحل تخلیه آب رادیاتور شوفاژ به این ترتیب است:

1. اطراف رادیاتور را کمی خلوت کنید. اگر فرش کنار و زیر آن پهن است، ترجیحاً آن را جمع کرده و اگر کف اتاق موکت است، کیسه یا سفره روی موکت بگذارید.
2. یک تشت یا سطل آب بیاورید که زیر شیر تخلیه آب رادیاتور قرار بگیرد.
3. شیر رفت آب (که جریان ورودی آب به رادیاتور را کنترل می‌کند و معمولاً بالا قرار دارد) را ببندید.
4. سر شیر پایین رادیاتور شوفاژ را بردارید. با کمک یک آچار، مهره ماسوره شیر تخلیه را آرام بچرخانید.
5. صبر کنید تا تمام آب درون رادیاتور تخلیه شود.

در این مقاله به پاسخ این سوال پرداختیم که شیر پایین رادیاتور شوفاژ چیست؟ علاوه بر این گفتیم که در رادیاتور شوفاژ، سه نوع شیر وجود دارد. شیر پایین رادیاتور شوفاژ، که برخی به آن شیر رفت و برگشت رادیاتور می گویند یکی از سه شیر رادیاتور است که برای تخلیه آب رادیاتور شوفاژ نیز با این شیر سروکار خواهیم داشت.

شیر بالای رادیاتور شوفاژ در دونوع شیر سوپاپ دار و شیر ترموستاتیک رادیاتور شوفاژ موجود است. در انتها دلایل و نحوه تخلیه آب رادیاتور خانگی در تابستان را شرح دادیم که امیدواریم به کارتان بیاید.