نقش خازن در کولر آبی و نحوه تست و تعویض آن

موتور، پمپ، تسمه و پوشال کولر آبی تمام توجه ما را به خود جلب کرده‌اند. اما قطعات ظریف‌تر این محصولات چه؟ به عنوان مثال نقش خازن در کولر آبی چیست؟ یا علائم خرابی خازن کولر آبی چیست و ما برای رفع این مشکل باید چه کارهایی انجام دهیم؟

در این مقاله قصد داریم این قطعه کوچک اما حیاتی را از زوایای مختلف بررسی کنیم، و ببینیم اگر خازن در کولر ابی خراب باشد باید منتظر چه اتفاقات و نشانه‌هایی باشیم؛ پس تا انتهای مطلب با « خدمت از ما » همراه باشید.

خازن کولر ابی چیست؟

خازن کولر آبی یکی از مهمترین قطعات در کولرهای آبی است که از نوع خازن راه‌انداز هستند. در این مدل از کولرها دو سیم‌پیچ خازن به صورت سری در مدار قرار می‌گیرند. جالب است بدانید که خازن کولر آبی به‌طور پیوسته کار می‌کند و انرژی الکتریکی را در خود ذخیره می‌کنند.

اگر برای شما هم سوال است که خازن کولر آبی کجاست باید بگوییم بسته به برند و مدل کولر آبی، جایگاه خازن می‌تواند متفاوت باشد، با این حال داکثر مواقع می‌توانید آن را روی برد اصلی کولر پیدا کنید.

نقش خازن در کولر آبی چیست؟

همان‌طور که از توضیح انواع خازن و موتور در کولر آبی متوجه شدیم، نقش خازن در کولر آبی، ایجاد گشتاور برای به حرکت در آوردن موتور است. در واقع خازن در کولرهای آبی به سریع‌تر دور گرفتن موتور در کوتاه‌ترین زمان ممکن کمک می‌کند.

البته همان‌طور که متوجه شدید، برخی موتورهای کولر آبی خازن ندارند، که قدرت‌شان کمتر است. به همین ترتیب، موتورهای یک‌دوم و سه‌چهارم به دلیل قدرت بالاترشان، به خازن نیاز دارند. البته موتورهای خازن‌دار و بدون خازن تفاوت‌های دیگر هم دارند؛ موتورهای بدون خازن برق بیشتری مصرف می‌کنند.

آیا امکان حذف خازن کولر آبی وجود دارد؟

حال که می‌دانیم خازن کولر ابی چیست و چه نقشی دارد، می‌توان حدس زد که امکان حذف خازن کولر آبی وجود ندارد. وجود خازن در مدل‌های قدرتمند این سیستم‌های تهویه (هرچقدر هم که ساده باشد)، برای اینکه سیستم کارکرد درستی داشته باشد حیاتی است.

اگر خازن موتور کولر ابی خراب باشد چه می‌‌شود؟

برای اینکه کمی بیشتر این قطعه را جدی بگیریم، پیش از معرفی علائم و نشانه‌های خراب شدن خازن در کولر آبی، توضیح می‌دهیم که اگر برای این قطعه مشکلی پیش بیاید، چه عاقبتی در انتظار کولر شماست.

درست مانند برخی قطعات دیگر، اگر خازن کولر ابی خراب باشد می‌توانید منتظر از کار افتادن کل سیستم و حتی صدمه دیدن سایر بخش‌های آن باشید. خراب شدن واتر پمپ و پروانه و در نهایت نیاز به تعویض شفت کولر آبی، کند شدن سیستم اّبرسانی و حتی سوختن موتور و استشمام بوی سوختگی کولر آبی از جمله عوارض معیوب شدن این قطعه است. در نهایت باید بگوییم معمولا اگر خازن خراب شده باشد، تنها با تعویض آن مشکل برطرف می‌شود.

عوامل موثر در سوختن خازن کولر

با توجه به کلیدی بودن نقش خازن در موتور کولر، واضح است که خرابیِ آن می‌تواند در کارکرد موتور مشکل ایجاد کند. یکی از این موارد، سوختن خازن است که در صورت عدم تشخیص به موقع می‌تواند به قطعه‌های دیگر هم آسیب بزند.

مهمترین عوامل خرابی خازن کولر این موارد هستند:

• فرسودگی موتور و یا کثیف بودن آن
• روشن‌بودن کولر ‌آبی برای طولانی‌مدت
• وجود اتصال یا نوسان در جریان برق، همچنین اضافه بار الکتریکی
• نبود آب داخل کولر به مدت طولانی
• تنظیم نبودن تسمه کولر ‌آبی (خیلی شل یا خیل سفت بودن آن)
• تمام شدن عمر طبیعیِ این قطعه
• استفاده از خازن با ظرفیت اشتباه
• تنظیم نبودن شناور و نفوذ آب به موتور (روش تنظیم شناور کولر را بخوانید).

علائم خرابی خازن کولر آبی

حالا که با اهمیت این قطعه بهتر آشنا شده‌ایم، در این بخش بررسی می‌کنیم که اگر خازن کولر ابی خراب باشد چه نشانه‌هایی به ما کمک می‌کنند مشکل را سریع‌تر شناسایی کنیم. این علائم در تعمیر کولر آبی پرتابل هم کمک‌کننده هستند.

1. تغییر شکل ظاهری خازن

واضح‌ترین مورد در علائم خرابی خازن کولر آبی، تغییر ظاهر آن است. اصولا خازن خراب (در هر دستگاهی) ظاهری بادکرده دارد. اگر هم خازن کولر شما از نوع روغنی باشد، هم ظاهر آنها باد می‌کند و هم سطح خارجی آن روغنی می‌شود. این نشانه‌ها به شما می‌گوید که خازن خراب شده است.

2. افزایش دمای موتور کولر

حس کردن این نشانه شاید چندان ساده نباشد؛ اما اگر اهل سرکشی مرتب از کولرتان باشید سریعا می‌توانید متوجه آن شوید. خرابی خازن مستقیما منجر به داغ شدن بیش از حد الکتروموتور می‌شود. اگر هم مشکل حل نشود و خازن به کار کردن در دمایی بالاتر محدوده مشخص‌شده ادامه دهد، خرابی کامل آن اجتناب‌ناپذیر است.

اگر کولرتان را در محلی خیلی گرم نصب نکرده‌اید و تهویه مناسبی هم دارد، لازم نیست "زیاد" نگران این مورد در علائم خرابی خازن کولر آبی باشید.

3. نوسان در جریان برق و ولتاژ

وجود نوسان در جریان برق و ولتاژ ورودی دستگاه هم از دیگر علائم خرابی این قطعه است. وقتی ولتاژ نوسان داشته باشد (ولتاژ ورودی به خازن از ولتاژ نامی و اسمی آن بیشتر باشد)، شدت جریان نیز بالا و پایین می‌رود، و همین موضوع باعث افزایش دمای خازن می‌شود.

اگر این اتفاق تکرار شود عمر خازن کاهش پیدا می‌کند، کارایی اولیه خود را از دست می‌دهد و نهایتا از کار می‌افتد.

4. مستهلک شدن موتور کولر

از دیگر علائم خراب شدن خازن در کولرهای آبی، فرسوده شدن موتور دستگاه است؛ همان موتورهای دو دور با خازن راه‌انداز که بالاتر به آنها اشاره کردیم.

نصب کولر آبی در فضاهای گرم، استفاده برای مدت زمان طولانی و روشن و خاموش کردن‌های متعدد کیفیت و کارایی الکتروموتور را کاهش می دهد. مستهلک شدن موتور هم می‌تواند دلیل درستی برای خرابی خازن کولر ابی باشد.

5. زور زدن دستگاه

اگر خازن کولر ابی خراب باشد، حتما متوجه زور زدن موتور کولر هنگام کار کردن شدید آن خواهید شد. در این شرایط به نظر می‌رسد باید با دست موتور را بچرخانید تا کولر بتواند کار کند. پس زور زدن موتور را هم به عنوان یکی از نشانه های مشکل در خازن کولر در ذهن داشته باشید. 

6. کند شدن دور موتور کولر

این اتفاق به اندازه زور زدن موتور بغرنج نیست، اما همچنان می‌تواند خبر از خرابی خازن بدهد. الکتروموتورهای دو دور با خازن راه‌انداز چهار سیم‌پیچ متفاوت دارند (یک سیم‌پیچ مجزا برای هر دور موتور).

این موتورها در ساختار خود یک خازن و یک سیم‌پیچ کمکی دارند که در مدار آنها به صورت سری قرار گرفته‌اند. با روشن شدن کولر و کار کردن موتور، سیم پیچ اصلی، خازن و سیم‌پیچ کمکی هستند که باعث کار کردن موتور می‌شوند. بنابراین اگر خازن خراب باشد (یا دو بخش دیگر)، دور موتور کولر کند خواهد شد. در این حالت ممکن است مجبور به تعمیر موتور کولر آبی شوید.

7. تنظیم اشتباه تسمه

تنظیم اشتباه تسمه هم یکی دیگر از علائم خرابی خازن کولر آبی و سوختن آن است. اگر تسمه درست تنظیم نشده باشد، فشار زیادی به موتور الکتریکی دستگاه وارد می‌شود که می‌تواند منجر به خرابی خازن و سوختن آن شود.

همیشه مطمئن باشید که تسمه کولرتان درست تنظیم شده باشد تا هم بازدهی آن حفظ شود، هم مشکلی برای خازن و موتور آن پیش نیاید.

روش نصب یا تعویض خازن کولر آبی

همانطور که گفتیم، خازن سوخته را باید تعویض کنید. برای نصب خازن کولر آبی، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. موتور کولر را باز کنید و خازن قدیمی را از جایش خارج کنید.
2. در خازن راه انداز، 2 فیش ترمینال وجود دارد.
3. یک فیش ترمینال خازن را به فیش پلاتینی کلید گریز از مرکز وصل کنید.
4. فیش ترمینال دیگر را به سر سیم رابط سیم پیچ وصل کنید.

اگر خودتان تخصص و ابزار لازم برای اینکار را ندارید، بهتر است از یک متخصص قابل اعتماد کمک بگیرید. کافیست درخواست‌تان را در اپلیکیشن یا وبسایت «خدمت از ما» ثبت کنید، از برترین تعمیرکاران شهرتان به رایگان قیمت بگیرید، و بهترین تعمیرکار کولر آبی انتخاب کنید.

نحوه تست خازن موتور کولر آبی

بعد از مشاهده علائم خرابی، ابتدا باید از سالم بودن خازن مطمئن شوید، پس نیاز است که خازن را تست کنید. این کار را می‌توانید با دو دستگاه انجام دهید:

• با خازن‌سنج: ابتدا خازن را خالی (دشارژ) کنید. سپس با خازن‌سنج میکروفاراد خازن را به دست بیاورید. اگر خازن کولر ابی خراب باشد، عددی که به دست آوردید با مقدار ثبت‌شده روی بدنه متفاوت خواهد بود.
• با مولتی متر: ابتدا خازن را روی حالت اتصال کوتاه قرار دهید تا جریانی وارد اهم‌متر نشود؛ سپس کافیست که سیم مثبت را به صفحه مثبت و منفی را به صفحه منفی وصل کنید. اگر در انجام این پروسه از مولتی متر صدای بوق کوتاهی شنیدید، نشان از سالم بودن خازن است.

در این مطلب سعی کردیم که به زبان ساده، شما را با نقش خازن در موتور کولر آبی و همچینین نشانه ها و علائم خرابی خازن کولر آبی آشنا کنیم. بسیار مهم است که بدانید اگر این قطعه خراب و سوخته باشد، چه نشانه هایی دارد.

از آنجای که قیمت این قطعه کم است، معمولاً در زمان سرویس و تعمیر کولر آبی کرج و سایر شهرها، سرویسکار ماهر خازن را چک می‌کند تا اگر خراب باشد، تعویض شود. با این حال هزینه تعمیر کولر آبی به عوامل دیگری نیز بستگی دارد که تعمیرکار هنگام بررسی کولر متوجه می‌شود.