آموزش ترکیب رنگ‌ها برای نقاشی ساختمان

نحوه ترکیب رنگ‌ها در نقاشی ساختمان نمونه‌ای از کاربرد این هنر در زندگی روزمره است. دانش ترکیب رنگ برای نقاشی به شما کمک می‌کند با استفاده از رنگ‌های اصلی به ترکیب‌های بی‌نظیری برسید و بتوانید جلوه زیبایی به منزل خود ببخشید. لازمه رسیدن به رنگ دلخواه آن است که با فرمولاسیون ترکیب رنگ ساختمان تا حد زیادی آشنایی داشته باشید.

اگر بنا باشد برای ترکیب رنگ های ساختمانی فرمول نویسی کنیم، قطعا پایانی برای لیست فرمول‌ها وجود نخواهد داشت. دو نکته ای که در این زمینه اهمیت دارد، اولا دانستن کلیات و نتایج حاصل از ترکیب رنگ‌های اصلی و ثانیا، کسب تجربه و یادگیری تجربی نیز بسبار موثر است.

به همین دلیل در این محتوا از "مجله خدمت از ما" شما را با نحوه ترکیب رنگ نقاشی ساختمان و جدول ترکیب رنگها آشنا کرده ایم.

اصول ترکیب رنگ

به دست آوردن بهترین ترکیب رنگ برای نقاشی ساختمان تا حد زیادی یک مهارت تجربی‌ست؛ اما شناخت چرخه رنگ و تئوری رنگ‌ها به شدت کمک‌کننده است.

خود چرخه رنگ شامل سه دسته رنگ می‌شود: رنگ‌های اصلی، رنگ‌های فرعی و رنگ‌های ترکیبی، که در ادامه معرفی‌شان کرده‌ایم:

رنگ‌های اصلی

اولین دسته از رنگ‌های چرخه رنگ، رنگ‌های اصلی (Primary Colors) هستند: قرمز، زرد و آبی. رنگ‌های اصلی در علم رنگ‌شناسی و بحث ترکیب رنگ نقاشی ساختمان هم همین‌ها هستند؛ اما مثلا در بحث گرافیک دیجیتال اینطور نیست.

این سه رنگ خالص هستند و از ترکیب هیچ دو رنگِ دیگری ساخته نشده‌اند؛ به همین خاطر به آنها رنگ‌های اصلی گفته می‌شود. از طرف دیگر، تمام رنگ‌هایی که دور و برتان می‌بینید از ترکیب همین سه رنگ به دست می‌آیند، حتی رنگ‌های سفید و مشکی.

رنگ‌های فرعی

دومین دسته از رنگ‌های چرخه رنگ، رنگ‌های فرعی (Secondary Colors) هستند. فرمول این رنگ‌ها را در ادامه می‌بینید:

• زرد + قرمز = نارنجی
• قرمز + آبی = بنفش
• زرد + آبی = سبز

این رنگ‌ها با همین ترکیبات ساده، رنگ‌هایی خام خواهند بود؛ اما با کم و زیاد کردن نسبت‌ها یا ترکیب کردن همین رنگ‌های ترکیبی، به رنگ‌های پخته‌تر و زیباتر می‌رسیم. مثلا ترکیب قرمز و سبز، رنگ قهوه‌ای را می‌سازد. با تغییر نسبت سبز و قرمز، یا استفاده از انواع سبز و قرمز هم می‌توان قهوه‌ای‌های متفاوتی را ساخت.

رنگ‌های ترکیبی

گروه بعد در رنگ‌های چرخه رنگ، رنگ‌های ترکیبی (Tertiary Colors) هستند، که از ترکیب رنگ‌های اصلی و ثانویه به دست می‌آیند. رنگ‌های ترکیبی در چرخه رنگ، بین دو‌ رنگ تشکیل‌دهنده‌شان قرار می‌گیرند و عبارت‌اند از:

• آبی-سبز
• آبی-بنفش
• قرمز-نارنجی
• قرمز-بنفش
• زرد-نارنجی
• زرد-سبز

رنگ‌های روشن

هروقت یک رنگ خاص را با رنگ سفید ترکیب کنید، یک رنگ روشن دارید. مفهوم روشنی (Tint) هم به این صورت تعریف می‌شود: «به مقدار ترکیب یک رنگ با رنگ سفید، میزان روشنی گفته می‌شود.» در این حالت، رنگی که به دست می‌آید، از رنگ اولیه روشن‌تر و ناخالص‌تر است.

در ترکیب رنگها در نقاشی ساختمان هم همین تعریف و همین قانون برقرار است؛ برای روشن‌تر کردن رنگ‌ها، البته با همان فام رنگ و پیگمنت (رنگ‌دانه) غالب، مقداری سفید به آن اضافه می‌شود. مثلا اضافه کردن سفید به قرمز، قرمز موجود را کمی روشن‌تر می‌کند. و اگر اضافه کردن سفید را ادامه دهیم، به نوعی صورتی می‌رسیم.

رنگ‌های تیره

برخلاف رنگ‌های روشن، رنگ‌های تیره از ترکیب یک رنگ خاص با رنگ مشکی به دست می‌آیند. هرچه مقدار رنگ مشکی را افزایش دهید، رنگ نهایی تیره‌تر خواهد ش  برای تیره کردن رنگ‌ها، در کنار روش یادشده می‌توانید از اضافه کردن خاکستری به ترکیب رنگهای ساختمانی هم استفاده کنید.

البته برای اینکه رنگ چرک‌مرده نباشد، بهتر است که پیگمنت (رنگ دانه) تیره هر رنگ را تشخیص داده و میزان آن را در ترکیب افزایش دهید؛ یا از ورژن تیره‌تر آن پیگمنت در ترکیب رنگ ساختمان استفاده کنید.

رنگ‌های سرد

رنگ‌های آبی، سبز و بنفش و ترکیب‌های مختلف آنها، رنگ‌های سرد هستند. این رنگ‌ها به احساس سکون و آرامش‌شان معروف هستند؛ و ما را به یاد آب و آسمان، و حتی یخ و برف می‌اندازند.

برخلاف رنگ‌های گرم که جسورانه به چشم می‌آیند، رنگ‌های سرد عقب‌نشینی می‌کنند و به باقیِ المان‌ها فضا می‌دهند. این رنگ‌ها برای فضاهای کوچک عالی هستند، چون آنها را بزرگ‌تر نشان می‌دهند. همچنین برای اتاق خواب یا کودکان توصیه می‌شوند، چون بسیار آرامش‌بخش هستند.

رنگ‌های گرم

رنگ‌های قرمز، زرد، نارنجی و ترکیب‌های آنها (مانند طلایی، بژ، کرمی، قهوه‌ای و ...) از جمله رنگ‌های گرم هستند. این رنگ‌های پرانرژی توجه را کاملا به خود جلب می‌کنند، و شما را یاد حرارت طلوع و غروب خورشید می‌اندازند.

برخلاف رنگ‌های سرد، اینها فضا را دنج‌تر و گرم‌تر می‌کنند؛ پس اگر اتاق بزرگی دارید و می‌خواهید حال‌وهوایی خودمانی به آن بدهید، رنگ‌های گرم گزینه بهتری هستند. حتی اگر به چرخه رنگ هم توجه کنید، متوجه می‌شوید که این رنگ‌ها دقیقا در مقابل رنگ‌های سرد قرار گرفته‌اند.

رنگ‌های خنثی

رنگ‌های خنثی سایه‌های کمرنگی از رنگ‌ها هستند که گویی فاقد رنگ هستند، در چرخه رنگ‌ها دیده نمی‌شوند، و از ترکیب رنگ‌های دیگر به وجود می‌آیند. رنگ‌های خنثی شاید در چرخه رنگ نباشند، اما مکمل رنگ‌های اصلی و فرعی هستند. سیاه، خاکستری، سفید، سفید استخوانی، بژ و کرم از معروف‌ترین رنگ‌های خنثی هستند.

رنگ‌های مکمل در نقاشی ساختمان

رنگ‌های مکمل هرجفت رنگی هستند که در چرخه رنگ دقیقا روبه‌روی یکدیگر قرار گرفته‌اند (با 180 درجه فاصله). استفاده از رنگ‌های مکمل در کنار هم یک ترکیبِ درخشان با کنتراست یا تضاد بالا ایجاد کرده، و کاملا چشم را خیره می‌کند. نمونه‌هایی از رنگ‌های مکمل عبارت‌اند از:

• قرمز و سبز
• زرد و بنفش
• نارنجی و آبی
• سبز و سرخابی (مَجنتا)

نقاش‌های ساختمان هم باید مانند هنرمندها این جفت رنگ‌ها را به خوبی بشناسند، تا ترکیب رنگ‌های مناسب را به درستی انتخاب کنند.

جدول ترکیب رنگ‌ها برای نقاشی ساختمان

از ترکیبات سه رنگ اصلی، رنگ های مختلفی بدست می‌آید، که همانطور که گفتیم این موارد رنگ های خامی هستند که با ترکیبات درست و کم و زیاد کردن رنگ ها، تبدیل به رنگ های حرفه ای می‌شوند. در جدول زیر، لیست کاملی از ترکیبات مختلف این سه رنگ و سایر رنگ های خام دیگر می بینید. اما در ادامه نیز به نحوه ساخت و انواع ترکیب رنگها در نقاشی ساختمان می‌پردازیم.

علاوه بر اینکه دانش ترکیب رنگ مهم است، شناخت انواع رنگ و بهترین مکان برای مصرف هر کدام هم، از اهمیت زیادی برخوردار است؛ قطعا آشنایی با انوع رنگ روغنی دیوار، رنگ مولتی کالر و رنگ اکریلیک به استفاده درست و به جا از هریک کمک می‌کند.

آموزش ساخت و ترکیب رنگ‌ها در نقاشی ساختمان

در جدول بالا ترکیبات کلی رنگها را برای نقاشی ساختمان شرح دادیم، اما امروزه برای نقاشی ساختمان و رنگ كردن ديوار گچي ترکیبات جدید و متنوعی وجود دارد که در ادامه به شرح آنها می‌پردازیم، تا بتوانید با کمی تجربه رنگ های خاص تر و حرفه ای تری داشته باشید.

این روزها با ترکیب رنگ های اصلی زرد، آبی و قرمز و همیچنین مکمل آنها که شامل رنگ بنفش، نارنجی و سبز می‌باشد، به دست نقاشان ماهر، رنگ هایی به دست می‌آید که فضا و دکوراسیون خانه را بسیار زیبا می کنید. برای ماهر شدن در ساخت و ترکیب رنگ ها برای نقاشی ساختمان، قبل از هرچیز باید بتواتید با دیدن رنگ ها، تشخیص دهید که رنگ های اصلی هر رنگ چیست. جدولی مثل جدول بالا، به شما در این زمنه بسیارکمک می کند.

بعد از بالا بردن شناخت و قدرت تشخیص، باید سعی کنید که تجربه خود را در این زمینه بیشتر کنید. برای شروع در ادامه ترکیبات مختلف رنگ ها را جهت رنگ آمیزی ساختمان توضیح داده‌ایم:

تصویر یک کاتالوگ رنگ ساختمان (این کاتالوگ خاص، مربوط به شرکت «رنگ بارک» است)

ترکیب رنگ سبز برای نقاشی ساختمان

به طور کلی، رنگ سبز از ترکیب آبی و زرد ساخته می‌شود. حالا اگر به دنبال سبز تیره‌تر و لجنی‌تری هستید می‌توانید پیگمنت تیره در رنگ سبز که درواقع همان آبی است را به مقدار بیشتری در ترکیب رنگ نقاشی استفاده کنید و یا به طور کلی، از آبی تیره‌تری کمک بگیرید.

 اگر به دنبال رنگ سبز روشن یا همان پسته ای هستید، کافی است به سبز تیره، کمی رنگ زرد اضافه کنید، هرچه میزان رنگ زرد بیشتر شود، رنگ شما بیشتر متمایل به رنگ زرد یا همان سبز فسفری می‌شود.

برای ساخت رنگ زیتونی، کاف است به رنگ آبی مقداری رنگ گل ماشی اضافه کنید و یک ترکیب جذاب از این دو رنگ به دست آورید.

فرمول رنگ طوسی در ترکیب رنگ ساختمان

برای ساختن رنگ طوسی و خاکستری ساده‌ترین راه این است که نسبت‌های دلخواه از سفید و مشکی را مخلوط کنید. البته راه حرفه‌ای‌تری هم برای این منظور وجود دارد. در علم رنگ‌شناسی، مجموعه‌ای از رنگ‌ها هستند که با اصطلاحِ رنگ‌های مکمل شناسایی می‌شود. رنگ‌های مکمل اگر در کنار هم استفاده شوند (مثلا در ست کردن لباس یا رنگ دکوراسیون)، تعادل بصری در نگاه انسان ایجاد می‌کنند

اما خصوصیت مهم‌تر رنگ‌های مکمل این است که ترکیب کردن هر جفت از آن‌ها، انواع طیف رنگ خاکستری را می‌سازد. اگر دقت کرده باشید، فام انواع طوسی و خاکستری با هم متفاوت است. خاکستری‌ها در طیف‌های سرد و گرم تقسیم می‌شود و این به نوع ترکیب رنگ در نقاشی بستگی دارد.

ترکیب رنگ نسکافه ای برای نقاشی ساختمان

رنگ نسکافه ای از ترکیب چهار رنگ قرمز، سفید، گل ماشی و مشکی ساخته می‌شود. میزان معقول استفاده از رنگها برای ساخت یک رنگ نسکافه ای به شرح زیر است، اما برای تیره تر یا روشن‌تر شدن نسکافه ای کافی است که میزان رنگ مشکی و قرمز را کمی، زیاد و کم کنید تا به رنگ ایده آل خود برسید. 

• 1 کیلو رنگ سفید+ 1 قاشق مربا خوری رنگ قرمز +  2 قاشق مربا خوری رنگ گل ماشی + چند قطره رنگ مشکی = رنگ نسکافه ای

نحوه ساخت ترکیب رنگ استخوانی ساختمان

برای بدست آوردن رنگ استخوانی، شما به 4 رنگ سفید، گل ماشی، مشکی و رنگ زرد نیاز دارید. در ترکیب رنگ استخوانی هرچه رنگ مشکی را زیادتر کنید، رنگ به سمت طوسی متمایل می‌شود و هرچه رنگ را گل ماشی را اضافه کنید، رنگ استخوانی مایل به کرمی را خواهید داشت. اما به طور کلی فرمول ساخت و ترکیب رنگ استخوانی برای نقاشی ساختمان به شرح زیر است:

• رنگ کرم استخوانی= 4 کیلو رنگ سفید + 5 قطره رنگ گل ماشی + 2 قطره رنگ مشکی + کمی رنگ زرد

اگر نیاز به رنگ استخوانی روشن دارید، لازم نیست رنگ زرد را اضافه کنید و فرمول بالا را بدون رنگ زرد اجرا کنید؛ اما اگر نیاز به رنگ استخوانی تیره دارید، کافی است که علاوه بر حذف کردن رنگ زرد در فرمول بالا، رنگ گل ماشی را به اندازه 8 قطره اضاف کنید.

ترکیب رنگ اکلیلی برای رنگ آمیزی ساختمان

برای ساخت رنگ اکلیلی، باید ابتدا رنگ دلخواه خود را بسازید و بعد آن را با مقداری از اکلیل موجود در بازار مخلوط کنید. فقط باید توجه داشته باشید که رنگ اکلیلی را ذره ره اضافهکنید تا غلظت آن مطابق نظرتان باشد.

نحوه ساخت رنگ کالباسی و صورتی

برای بدست آوردن رنگ کالباسی و صورتی باید مانند فرمول های زیر عمل کرد، زمانی که گفته می‌شود، مقداری از یک رنگ اضاف شود، بهتر است حتما این موضوع رارعایت کنید زیرا اگر میزان رنگ کم بود قابل اضاف شدن است ولی در صورت زیاد اضاف کردن ک رنگ، درست کردن آن ترکیب رنگ ساختمان کار دشواری است.

• رنگ کالباسی = 1 کیلو رنگ سفید + 1 قاشق رنگ قرمز + کمی رنگ زرد
• رنگ صورتی ملیح = 1 کیلو رنگ سفید + 1 قاشق رنگ قرمز (برای صورتی ملیح، توجه کنید که استفاده از رنگ قرمز باید همین مقدار باشد نه بیشتر)

ساخت ترکیب رنگ صدفی برای نقاشی ساختمان

رنگ صدفی یکی از رنگ های محبوب در نقاشی ساختمان است که به دلیل هماهنگی با انواع رنگ های دیگر در دکوراسیون منازل، بسیار محبوب است. به خصوص که این رنگ با رنگ سفید و نسکافه ای بسیار زیبا می‌شود. برای ساخت ترکیب رنگ صدفی، مقداری پودر صدفی از بازار تهیه کنید و با روغن جلا مخلوط کنید.

ترکیب رنگ گردویی و بلوطی

برای ساخت این دو رنگ فوق العاده که با ترکیب با چوب در خانه، زیبایی فضا را دو چندان می‌کنند، کافی است طبق دو فرمول زیر عمل کنید:

• ترکیب رنگ بلوطی = رنگ قرمز + مقداری رنگ سبز
• ترکیب رنگ گردویی = رنگ قرمز + رنگ گل ماشی + مقداری رنگ زرد + مقداری مشکی

روش ساخت رنگ سرمه‌ای

برای ساخت رنگ سرمه‌ای کافی‌ست رنگ‌های آبی و مشکی را با یکدیگر ترکیب کنید. برای رسیدن به سایه دلخواه‌تان از رنگ سرمه‌ای، توصیه می‌شود که کارتان را با ترکیب نسبتی مساوی از آبی و مشکی آغاز کنید. سپس، به تدریج رنگ مشکی را اضافه کنید تا ترکیب نهایی آنقدر تیره شود که به رنگ دلخواه‌تان برسید.

این رنگ از نظر فام به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شود: سرمه‌ای روشن، سرمه‌ای تیره و سرمه‌ای سیر. و روشی که توضیح دادیم، روش ساخت رنگ سرمه‌ایِ تیره است. برای ساخت رنگ سرمه‌ای سیر، رنگ آبی و خاکستری با یکدیگر ترکیب می‌شوند. برای ساخت رنگ سرمه‌ای روشن هم به سفید و آبی احتیاج داریم.

ساخت رنگ‌های براق در ترکیب رنگ نقاشی ساختمان

رنگ‌هایی با فام براق و دارای رفله درخشان، قابل ساخت با روش‌های معمول ترکیب رنگ نیستند. منظور از رنگ براق، رنگ‌های طلایی، نقره‌ای و مسی هستند. برای ساخت این رنگ‌ها باید پودر هر رنگ را از فروشگاه‌های رنگ ساختمانی تهیه کنید سپس این پودر‌ها (پودر طلایی، مسی یا نقره‌ای) را با روغن جلا مخلوط کنید تا به رنگ مورد نظر خود برسید.

جالب است بدانید با اضافه کردن انواع رنگ‌های مات معمولی به رنگ‌های براق، می‌توانید به رنگ‌های جدید با رفله‌های براق برسید. مثلا اضافه کردن مقدار خیلی کمی آبی روشن به رنگ نقره‌ای، به ترکیب رنگ نقرابی خواهید رسید. این بازی با رنگ‌های براق و غیر براق را بسته به خلاقیت خود می‌توانید ادامه دهید.

در ادامه فرمول ترکیب رنگ های براق ساختمانی را شرح داده ایم، که به ویژه برای پتینه کاری محبوب‌اند:

• نحوه ساخت رنگ طلایی = رنگ جلا + پودر طلایی (هرچه میزان پودر طلایی را بیشتر کنید، رنگ آن پررنگ تر و براق تر می‌شود)
• نحوه ساخت رنگ نقره ای = رنگ جلا + پودر نقره ای (برای تیره تر کردن این رنگ ها، کافی است رنگ بدست آمده را با مشکی و برای روشن تر کردن آن با رنگ سفید ترکیب کنید)
• روش ساخت رنگ مسی براق = رنگ جلا + پودر مسی موجود در بازار (البته رنگ مسی مات را می توانید از ترکیب رنگ نارنجی پررنگ و مقداری یشمی بدست آورید)

ترکیب رنگ‌های ساختمانی به چه مهارتی نیاز دارد؟

همان‌قدر که ساخت بتونه دیوار، استفاده صحیح از قلم‌مو و غلتک و ... مهم است، مهارت تشخیص رنگ‌ها برای ترکیب رنگ در نقاشی ساختمان هم مهم است. فرض کنید رنگ به خصوصی را در عکسی می‌بینید و تمایل دارید منزل خود را به همان رنگ نقاشی کنید. برای ساخت رنگ مذکور باید قدرت تشخیص داشته باشید که چه رنگ‌هایی در ترکیبی که مشاهده می‌کنید، وجود دارد.

البته که این موضوع فقط به نقاشی دیوارهای داخلی محدود نمی‌شود؛ این مهارت برای پروژه‌های مشابه مانند رنگ کردن سرامیک، دیوارهای خارجی و حتی نمای سازه هم اهمیت دارد.

مثلا با دیدن یک رنگ باید بتوانید تشخیص دهید این رنگ در ترکیبات خود مقداری زرد یا سبز یا خاکستری دارد. فقط در این صورت می‌توانید رنگ مورد نظر را بسازید. همانطور که ذکر شد برای تشخیص ترکیبات رنگ علاوه بر دانش اولیه باید مقدار کافی تجربه داشته باشید. افراد تازه کار و مبتدی، عموما از پس این کار برنمی‌آیند.

پس پیشنهاد این است که اگر در این حوزه بی‌تجربه هستید به یک رنگ فروشی و یا یک متخصص نقاشی ساختمان حرفه‌ای مراجعه کنید تا رنگ را برایتان بسازد یا رنگ‌های تشکیل دهنده آن را مشخص کند.

اگر تصمیم دارید حتما به طور شخصی این کار را انجام دهید، با توجه به اصولی که در این مطلب بیان شد؛ با مقدار بسیار کمی از رنگ‌ها به تست و آزمایش بپردازید تا ترکیب رنگ ساختمان، بیش از حد هزینه‌بر نباشد.

ترکیب رنگ برای نقاشی ساختمان یک هنر است که برای ماهر شدن در آن، در کنار دانش، نیازمند کسب تجربه کافی است. در این مطلب، از اصول پایه رنگ‌شناسی صحبت کردیم تا با شناخت رنگ‌های اصلی، به دانش اولیه انواع ترکیب رنگ ساختمان دست پیدا کنید. البته مهارت ترکیب رنگ برای نقاشی  بیش از این که تئوریک باشد، تجربی است و به تکرار و کشف و تمرین نیاز دارد.

در این مطلب صرفا سعی شد به نکات اولیه و اصلی در ترکیب رنگها در نقاشی ساختمان اشاره شود تا اگر در ابتدای این راه هستید بتوانید اولین قدم را بردارید. اگر مهارت و تجربه کافی در این کار را ندارید، بهتر است از یک نقاش حرفه‌ای و یا فروشگاه معتبر برای ترکیب رنگ کمک بگیرید. برای اطلاع از قیمت نقاشی ساختمان کلیک کنید.