آموزش اجرای لوله کشی نیوپایپ یا پنج لایه

لوله کشی نیوپایپ، پنج لایه یا BTS کم‌کم در حال جایگزینی متریال‌های دیگر در لوله کشی ساختمان به سبک کلکتوری است. این لوله‌ها تقریبا از هرنظر از لوله‌های دیگر یک سر و گردن بالاتر هستند؛ طوری که هم آسایش کاربر را افزایش می‌دهند، هم کار متخصص را ساده‌تر می‌کنند.

در ادامه ضمن معرفی مختصر این لوله‌ها، آموزش لوله کشی نیوپایپ را گام به گام توضیح می‌دهیم و با لوازم و اتصالات لازم برای لوله کشی پنج لایه آشنا می‌شویم.

لوله نیوپایپ چیست؟

لوله‌های نیوپایپ ساختاری پنج لایه، تشکیل‌شده از فلز و پلیمر دارند؛ به همین خاطر به لوله پنج‌لایه معروف هستند. به طور دقیق‌تر، این لوله‌ها شامل دو لایه چسب، یک لایه آلومینیوم و دو لایه پلیمر هستند. لایه ابتدایی و انتهایی پلیمر، و لایه مرکزی آلومینیوم است. بین پلیمرها و آلومینیوم‌ها هم چسب قرار می‌گیرد.

این لوله‌ها مزایای بسیاری دارند؛ برای مثال، رسوب‌پذیر نیستند و چالش‌های مربوط به رسوب زدایی لوله پلاستیکی را ایجاد نمی‌کنند، نسبت به خوردگی مقاوم‌اند، و در برابر گرما و سایر عوامل بیرونی استحکام بسیار بالایی دارند.

این لوله‌ها حتی ظاهر خوبی هم دارند و با توجه به مقاومت‌شان در برابر نیروهای فیزیکی/شیمیایی، کمتر به داکت لوله کشی احتیاج پیدا می‌کنند.

لوله کشی نیوپایپ چیست؟

به لطف مزایای کلی و هزینه اقتصادی، تقاضاها برای آموزش لوله کشی پنج لایه و اجرای آن (در هرسه نوع‌اش، یعنی PE-AL-PE، PEX-AL-PEX و PERT-AL-PERT) از هرزمان دیگر بیشتر است.

لوله کشی نیوپایپ در پروژه‌های متنوعی کاربرد دارد، از جمله:

• لوله کشی آب گرم و سرد در ساختمان‌های مسکونی و تجاری
• اجرای سیستم گرمایشی و سرمایشی در سقف، کف و دیوارها
• سیستم گرمایش هیدرونیک
• سیستم ذوب یخ و برف در فضاهای خارجی
• سیستم گرمایشی زمین ورزشی و نگهداری از زمین چمن
• سیستم اطفا حریق
• و ...

توجه: آموزش لوله کشی نیوپایپ برای لوله کشی استخر رایج نیست. این پروژه‌ها به لوله‌های مخصوصِ آب پرفشار احتیاج دارند، از جمله لوله‌های پلی‌اتیلن HDPE و LDPE، و به ویژه مدل‌های یوپی‌وی‌سی که اجرت لوله کشی استخر را تا حد مناسبی کاهش می‌دهند.

معرفی لوله کشی پنج لایه

روش کلکتوری لوله کشی ساختمان که در رده مدرن ترین سبک لوله کشی قرار داشته با استفاده از لوله‌های پنج لایه انجام می‌شود. نام لوله کشی پنج لایه برگرفته از ساختار شکل گرفته شده برای انتقال آب‌های گرم و سرد و دیگر موارد در محیط ساختمان است.

قدرت تقسیم بندی و انتقال جریان آب با فشار یکسان به محیط‌های مختلف ساختمان دلیل افزایش استقبال روز افزون از لوله کشی پنج لایه است. این روش لوله کشی خصوصا در ساختمان‌های آپارتمانی و مجهز به سیستم‌های گرمایشی جدید مثل گرمایش از کف با لوله کشی نیوپایپ بسیار کاربرد دارد.

ابزار لوله کشی پنج لایه

افرادی که اموزش اتصالات لوله پنج لایه و اجرای آن را به تازگی آغاز می‌کنند، مانند استادکارهای حرفه‌ای‌تر، پیش از هرچیز باید جعبه ابزار کامل نیوپایپ را تهیه کنند، که شامل قیچی لوله‌بر، فنر خم‌کن و ابزار تنظیم (کالیبر) می‌شود.

دستگاه پرس هیدرولیک نیوپایپ هم لازم است. بسته به سطح پروژه‌هایی که فرد انجام می‌دهد، ممکن است ابزارهای دیگر هم لازم شوند. اموزش اتصالات لوله پنج لایه هم برای این افراد لازم است. آشنایی با انواع قطعات، کاربرد آنها و سایزهای متفاوتی که دارند، بخش مهمی از آموزش لوله کشی نیوپایپ را تشکیل می‌دهد.

آشنایی با اسم اتصالات لوله کشی آب کمک‌کننده است، اما تسلط روی موارد مربوط به لوله کشی پنج لایه دقت بالاتری را می‌طلبد. برخی از این اتصالات عبارت‌اند از:

• رابط توپیچ و رابط روپیچ کوپلی
• بوشن ساده و بوشن تبدیل کوپلی
• انواع زانوهای 90 درجه (زانو 90 درجه کوپلی، زانو 90 درجه روپیچ کوپلی)
• زانو چیقی و زانو دیواری کوپلی
• زانو صفحه‌دار (پلیمری) توپیچ کوپلی
• انواع سه‌راهی کوپلی (سه‌راهی توپیچ کوپلی، سه‌راهی تبدیل کوپلی، سه‌راهی صفحه‌دار توپیچ کوپلی)
• تبدیل، بوشن، سه‌راهی و زانو 90 درجه پرسی
• مهره و ماسوره، حلقه و ماسوره
• اورینگ، بست لوله، درپوش‌های پلاستیکی و فلزی، صفحه نصب، کلکتورها و ...

نحوه اجرای لوله کشی پنج لایه ساختمان

پس از آشنایی نسبی با ماهیت لوله کشی پنج لایه کسب اطلاعات مختصر و اصولی در خصوص اجرای لوله کشی 5 لایه نیز در نحوه بهره برداری از این سیستم تاثیر بسزایی دارد. بنابراین در این بخش به بررسی و شناخت نحوه اجرای لوله کشی پنج لایه در مراحل کلی می‌پردازیم.

1. لوله کشی 5 لایه برش لوله

برای اجرای لوله کشی 5 لایه به سایز و اندازه‌های مختلفی از لوله نیاز داریم. برش لوله‌های 5 لایه برای رول‌های سایز 16 تا 32 میلیمتر بوسیله قیچی مخصوص و برای بقیه سایزها (40 و 50 و 63 میلیمتر) از دستگاه لوله بر استفاده می شود.

سطح لوله با قرارگیری اصولی بین قیچی مخصوص بصورت کاملا صاف برش داده می‌شود.

2. لوله کشی خم کردن لوله 5 لایه

در این مرحله لوله 5 لایه با سه روش خم کردن با دست، خم کردن لوله با فنر مخصوص و در نهایت خم کردن لوله با دستگاه خم کن وابسته به قطر و سایز لوله‌ها انجام می‌شود. سایز‌های پایین لوله با دست و قرارگیری دو انگشت شصت در محل میانه لوله و سایز متوسط با فنر و سایز‌های بین 16 الی 32 میلمیتر با دستگاه مخصوص خم می‌شوند.

3. لوله کشی پنج لایه کالیبراسیون

برای ارتباط اصولی و مناسب بین لوله و اتصالات 5 لایه، نصب صحیح لوله روی اتصالات ضرورت دارددر این حالت کالیبر کردن لوله 5 لایه برای برگشت مجدد لوله خارج شده از حالت در زمان برش با قیچی و برقراری شرایط مناسب برای ورود اورینگ‌ها امری الزامی بوده و اجرای لوله کشی پنج لایه بدون آن مجاز نمی‌باشد.

برای کالیبر نمودن لوله 5 لایه ابتدا ابزار تنظیم را با آب آغشته و سپس وارد لوله و در جهت عقربه ساعت چرخانده می‌شود. پس از انجام این کار سطح مقطع لوله، کاملا به شکل دایره در آمده و توسط تیغه ابزار تنظیم صاف و همزمان پخ 45 درجه (اصول تعیین شده در ساختمان) در داخل لوله ایجاد می‌شود.

4. اجرای لوله کشی 5 لایه

در این بخش ارتباط بین لوله 5 لایه و اتصالات آن با استفاد از تجهیزات اصولی در سه روش اتصالات کوپلی، اتصالات پرسی و اتصالات دنده ای نیوپایپ به صورت زیر انجام می‌شود.

• اتصالات کوپلی: ارتباط لوله پنج لایه با اتصالات کوپلی در لوله کشی پنج لایه ساختمان ، ابتدا باید مهره را روی لوله وارد کرده و پس ازکالیبر نمودن لوله مطابق اصول تعیین شده، حلقه برنجی روی لوله وارد شود.
• اتصالات پرسی: در اتصالات پرسی در لوله کشی 5 لایه به علت یکپارچه بودن ماسوره و اتصال، دو ارُینگ روی ماسوره پس از پرس نمودن، عمل آب بندی را انجام می دهند.
• اتصالات دنده‌ای نیوپایپ یا رزوه‌ای: در صورت استفاده از اتصالات دنده ای نیوپایپ در لوله کشی پنج لایه ساختمان ، ابتدا مهره روی لوله قرار گرفته و سپس لوله را کالیبره کرده و پس از آن حلقه ماسوره را وارد لوله می‌کنیم.

5. اجرای لوله کشی پنج لایه با دستگاه پرس شارژی – هیدرولیکی

این دستگاه تنها در مرحله پرس کردن اتصالات لوله کشی پنج لایه ساختمان موارد استفاده قرار می‌گیرد. رعایت اصول نگهداری و استفاده از این دستگاه نمونه‌ای از اصول تعیین شده برای لوله کشی 5 لایه در ساختمان است.

در آخر هم باید تست لوله کشی آب انجام گیرد، تا از عملکرد بهینه سیستم و عدم نشتی اطمینان حاصل شود.

در نهایت توجه به اینکه لوله کشی پنج لایه ساختمان از سری لوله کشی‌های کاملا تخصصی بوده و انجام اصولی آن مستلزم رعایت دقیق اصول تعیین شده برای این کار است. بنابراین سپردن اجرای لوله کشی 5 لایه به افراد متخصص در این زمینه یک اقدام کاربردی و مطلوب در راستای اجرای اصولی این روش لوله کشی است.

چند نکته کاربردی در سیستم لوله کشی پنج لایه

رعایت اصل اجرای سیستم لوله کشی 5 لایه در نوع کلکتوری و انشعابی از نکات مهم استفاده از این سبک لوله کشی آب در ساختمان است. سیستم انشعابی و کلکتوری با دو ساختار متفاوت در لوله کشی 5 لایه برای مصارف کاربردی متفاوت همراه هستند. در حالت کلی لوله کشی 5 لایه کاملا تخصصی بوده نیاز به مهارت نقشه خوانی لوله کشی ساختمان برای اجرای آن کاملا حس می‌شود.

دستمزد اجرای لوله کشی 5 لایه با قیمت خریداری تجهیزات وابسته به نوع ساختمان متغیر است. برای بهره‌مندی از این سیستم لوله کشی در سطح ساختمان به کارگیری افراد متخصص در این زمینه در اجرای مطلوب و بی نقص لوله کشی پنج لایه بسیار تاثیر دارد.